Genocide 'die het Westen liet gebeuren' in Rwanda herdacht
In Rwanda is de genocide op de Tutsi's herdacht. Daarbij werden dertig jaar geleden in ongeveer 100 dagen 800.000 tot een miljoen mensen vermoord door milities van de Hutu-meerderheid.
President Paul Kagame ontstak een herdenkingsvlam bij een monument in Kigali. In een toespraak noemde hij genocide de puurste vorm van populisme. "Want de oorzaken zijn politiek en het beëindigen ook. Daarom is onze politiek niet meer georganiseerd op basis van etniciteit of religie. En dat zal ook nooit meer gebeuren."
De directe aanleiding voor de Rwandese genocide was de aanslag op het vliegtuig van de toenmalige president Habyarimana, een Hutu, in april 1994. Hutu-extremisten hielden de Tutsi-minderheid verantwoordelijk voor de crash en gingen over tot het afslachten van Tutsi's en gematigde Hutu's.
Wie verantwoordelijk was voor het neerschieten van het vliegtuig is nooit opgehelderd. Een Frans onderzoek naar de daders werd in 2018 stopgezet.
'De wil om genocide te stoppen ontbrak'
Kagame wees in zijn toespraak op de verantwoordelijkheid van de internationale gemeenschap die de genocide liet gebeuren. Oud-president Bill Clinton was ook bij de herdenking. Hij was in 1994 president van de Verenigde Staten en zei na zijn presidentschap dat de VS inzake de Rwandese genocide had gefaald.
De Franse president Macron zei in een videoboodschap die bij de herdenking werd getoond dat Frankrijk en zijn bondgenoten de genocide hadden kunnen stoppen, maar dat de wil om dat te doen ontbrak. Drie jaar geleden zei Macron al dat Frankrijk in 1994 als belangrijkste Europese bondgenoot van Rwanda een overweldigende verantwoordelijkheid heeft voor het falende beleid in de aanloop naar de volkerenmoord.
Kagame al decennia aan de macht
President Kagame is zoon van een in de jaren vijftig uit Rwanda verdreven Tutsi. Hij bekleedt het ambt sinds 2000, toen hij oud-president Bizimungu afzette. Kagame had ook daarvoor al grote politieke invloed. Hij maakte met zijn guerrillabeweging Rwandees Patriottisch Front een einde aan de genocide.
Het Rwandees Patriottisch Front ging na de burgeroorlog verder als politieke partij. Kagame was sindsdien minister van Defensie en vicepresident onder Bizimungu. In de praktijk was hij, en niet de president, de machthebber.
Kagame wordt geprezen omdat hij vrede en economische groei bracht in het land. Hij krijgt ook kritiek, vanwege onderdrukking van de oppositie en het beknotten van de persvrijheid. Volgens mensenrechtenactivisten is hij een autoritaire president en heeft hij een klimaat van angst gecreëerd.
