IS claimt aanslag, Iran denkt ook aan 'lesje' van vijand Saudi-Arabië
"Als IS inderdaad achter de aanslagen in Teheran zit, zal er nog een stevig woord worden gesproken binnen de Iraanse veiligheidsdiensten", zegt Midden-Oosten-deskundige Bertus Hendriks van Instituut Clingendael. Het is een van de grootste aanslagen in het land in decennia.
In Teheran, de hoofdstad van Iran, zijn twaalf doden gevallen bij de twee aanslagen. Terroristen hebben het parlementsgebouw, in het centrum van Teheran, en het mausoleum van ayatollah Khomeini, een heiligdom net buiten de stad, aangevallen. De getroffen plaatsen zijn van grote symbolische waarde voor Iran.
De geheime dienst is alom vertegenwoordigd in Iran.
Islamitische Staat heeft de verantwoordelijkheid voor de aanslag opgeëist. Als de aanval inderdaad is gepleegd door strijders van de terreurgroep, dan zou dat opmerkelijk zijn, zegt Hendriks. "De binnenlandse veiligheid wordt streng bewaakt in Iran. De geheime dienst is er alom vertegenwoordigd."
Maar ook aartsvijand Saudi-Arabië wordt door een overheidsfunctionaris beticht van een rol bij de aanslagen. Het zou bedoeld zijn om Iran "een lesje te leren", meldt The New York Times.
De terreurgroep heeft voldoende motieven om Iran te willen raken. Het Perzische land steunt milities in Irak en Syrië die tegen IS vechten en staat achter de Syrische president Assad. Daarnaast is Islamitische Staat soennitisch, terwijl in Iran vooral sjiieten wonen.
Het moet voor de terreurgroep lastig zijn geweest om volgelingen te rekruteren in Iran.
Juist dat verschil in geloofsovertuigingen maakt de claim opmerkelijk, vertelt Hendriks. "Het moet voor de terreurgroep lastig zijn geweest om volgelingen te rekruteren in Iran. Er wonen eigenlijk alleen soennieten in Beloetsjistan. Dat is een provincie in het zuidoosten van het land, dicht bij Pakistan."
"Toch kan niet worden uitgesloten dat IS in Iran is geïnfiltreerd", zegt Hendriks. "Dat is altijd denkbaar."
Maar de aanslagen zouden dus ook het werk kunnen zijn van Saudi-Arabië, dat overwegend soennitisch is. Bij verschillende conflicten in de Arabische wereld staan Iran en Saudi-Arabië recht tegenover elkaar.
Zo steunt Saudi-Arabië de tegenstanders van president Assad in Syrië en helpen de Iraniërs juist het regime van Assad. Ook in de burgeroorlog in Jemen steunen de landen andere partijen. De Saudiërs helpen de soennitische regering van Jemen, Iran de sjiitische Houthi-rebellen.
Voor veel Iraniërs zijn Islamitische Staat en Saudi-Arabië een pot nat.
De twee landen zijn al lange tijd gezworen vijanden en beschuldigen elkaar ervan de spil te zijn in een terroristisch netwerk. "Voor veel Iraniërs zijn Islamitische Staat en Saudi-Arabië een pot nat", schrijft correspondent Thomas Erdbrink op Twitter.
De Saudiërs uitten de laatste maanden steeds meer kritiek op Iran en maandag begonnen Golfstaten onder leiding van Saudi-Arabië een boycot van Qatar, het enige Arabische land dat nog contacten onderhoudt met Iran.
Nauwelijks terroristisch geweld
De aanslagen in Teheran zijn volgens Erdbrink de eerste gecoördineerde aanslagen in Iran in lange tijd. Sinds de onrustige jaren na de oprichting van de Islamitische Republiek in 1979, is er nauwelijks terroristisch geweld geweest.
Hendriks: "Er zijn sindsdien alleen aanslagen geweest op geleerden die meewerkten aan het atoomprogramma in het land. Zij werden veelal door schutters op rijdende motoren gedood. Dit is vermoedelijk de eerste aanslag op een sjiitisch heiligdom als het mausoleum van Khomeini."
