Oermens 'Homo naledi' is veel jonger dan we dachten
Twee tot drie miljoen jaar oud, was de inschatting van wetenschappers toen ze anderhalf jaar geleden in Zuid-Afrika botten vonden. Maar de botten van de 'Homo naledi' zijn helemaal niet zo oud als altijd werd gedacht. Uit nieuw onderzoek blijkt dat de oermens tussen de 335.000 en 236.000 jaar geleden rondliep.
Dat betekent dat de Homo naledi nog leefde toen de eerst moderne mensen ontstonden.
In 2015 was het wereldnieuws: de vondst van zo'n 1500 botten in een Zuid-Afrikaanse grot. De gevonden skeletten weken af van de tot dusver ontdekte beenderen van verre voorouders. De schedel en de schouders lijken op die van een aap. Maar de handen en de voeten zijn nauwelijks te onderscheiden van die van de latere mens.
Met zijn anderhalve meter lange lichaam, zijn brein zo groot als een sinaasappel, een vooruitstekende snoet en verrassend lange, kromme vingers riep de Homo naledi destijds bij wetenschappers heel wat vragen op.
Vandaag publiceerden wetenschappers van de Universiteit van de Witwatersrand in Johannesburg in het blad eLife de resultaten van het vervolgonderzoek. De belangrijkste conclusie: de Homo naledi is vele malen jonger dan we altijd dachten.
Onderzoekers analyseerden onder andere botten en tanden van de oermens. Daaruit blijkt dus dat de oermens maar zo'n paar honderdduizend jaar geleden leefde.
En dat betekent dat de Homo naledi heel wat tijdgenoten had: in Afrika leefde hij met de vroege Homo sapiens. In Europa en West-Azië liepen in die tijd de neanderthalers rond. In Midden-Azië leefde de denisovamens en op Indonesië de Homo floresiensis. Van die vijf soorten is er nog maar één soort over, de Homo sapiens, de mens - wij.
Naast de datering van de oude botten onthulden de onderzoekers ook de vondst van nieuwe fossielen van de Homo naledi. Die werden gevonden in een grot die verbonden is met de grot waar in 2015 de oorsponkelijke beenderen gevonden werden. De resten zijn afkomstig van minimaal drie individuen: twee volwassenen en een kind.
Dat roept wederom vragen op. Al in 2015 vroegen de onderzoekers zich af hoe Homo naledi in die lastig toegankelijke grot terecht was gekomen. Zijn ze vast komen te zitten, of zijn de oermensen bewust bij elkaar gelegd? De vondst van de drie nieuwe individuen lijkt een bewijs te zijn voor de laatstgenoemde theorie.
Als het inderdaad klopt dat de skeletten in een soort begrafenisritueel bij elkaar zijn gelegd dan was de Homo naledi dus in staat om rituelen uit te voeren. Gedrag dat nog niet eerder is ontdekt bij vroege mensachtigen.
De onderzoekers hebben nog meer cruciale vragen. Waardoor de Homo naledi is uitgestorven blijft namelijk nog onduidelijk. Zou hij zijn uitgestorven door toedoen van de voorloper van de Homo sapiens? Of heeft zijn uitsterven te maken met de omvang van de hersenen? En was de oermens inderdaad in staat om met zijn ontwikkelde handen rituelen uit te voeren?
De vondst duidt er in ieder geval op dat er dus nog een soort heeft bestaan die de wereld met de moderne mens heeft gedeeld. Voor wetenschappers aanleiding om te onderzoeken of er nog meer onbekende soorten hebben bestaan die dat ook konden.
Een verhaal met een open eind dus. Voer voor verder onderzoek.
