Afblazen van politieke bijeenkomsten is 'kwalijke tendens'

• Paulus Houthuijs

  Redacteur Online

Binnen een week tijd zijn zeker drie politieke bijeenkomsten afgelast vanwege veiligheidsrisico's. Volgens directeur Jan Brouwer van het Centrum voor Openbare Orde en Veiligheid in Groningen kan dat geen toeval zijn. Sterker nog: "Het is een kwalijke tendens die moet worden gekeerd."

Want of je het nu eens bent met politieke standpunten of niet, "alle politieke geluiden moeten een gelegenheid krijgen tot vergadering", benadrukt Brouwer. Vrijheid van vergadering en betoging is immers vastgelegd in de grondwet, benadrukt de hoogleraar Algemene Rechtswetenschap aan de Rijksuniversiteit Groningen.

Zondag werd in Dordrecht een bijeenkomst van Thierry Baudet in het Event Center in Dordrecht afgeblazen. De eigenaar was door de politie gewezen op de veiligheidsrisico's en besloot het evenement te annuleren. Maandag werd duidelijk dat partycentrum Monkeytown in Leerdam geweigerd had de Nederlandse tak van de Turkse AK-partij daar de referendumuitslag te laten volgen en vieren. Een wijkagent had de eigenaar geadviseerd "goed na te denken" over de risico's voor de openbare orde.

"Op initiatief van een wijkagent? Dat klinkt mij heel onwaarschijnlijk in de oren", zegt Brouwer. Hij vermoedt dat de agent is gestuurd van bovenaf. "Een veel slimmere methode dan het via de burgemeester te laten verbieden." Want de burgemeester van Leerdam had vorige maand al afgeraden Monkeytown te gebruiken als locatie voor een bijeenkomst met de Turkse minister Kaya. Ook vanwege veiligheidsrisico's.

De AK-partij kan volgens Brouwer naar de civiele rechter stappen om het besluit van de uitbater aan te vechten. Maar hoeveel kans de partij maakt, is lastig te zeggen. "Die zaalverhuurder kan zeggen dat hij alle risico's heeft vernomen van de politie, maar slechts een advies van de wijkagent lijkt me niet legitiem." De eigenaar kan zich sowieso beroepen op contractsvrijheid.

Bij de Turks-Nederlandse bijeenkomst in Leerdam kan Brouwer nog begrijpen dat er veiligheidsrisico's zijn. Maar bij de bijeenkomst van Forum voor Democratie (FvD) niet. "Dat vind ik zo merkwaardig. Misschien dat het gedachtegoed verzet oproept, maar dat is toch geen zwaar veiligheidsrisico?"

De eigenaar van het Event Center in Dordrecht had de politie zelf benaderd na mailtjes en telefoontjes van mensen die het niet eens zijn met de standpunten van FvD. "Het ging ons allemaal te ver toen er op een gegeven moment werd gezegd dat er mogelijk politiemensen in burger bij het evenement zouden zijn", zei de eigenaar. De bijeenkomst is maandagavond alsnog doorgegaan op een andere locatie. De avond verliep zonder problemen.

Vorige week donderdag werd in Veldhoven een Eritrese conferentie verboden. De burgemeester vond dat de openbare orde niet kon worden gewaarborgd. "Als het kabinet eerst zegt dat het bezoek ongemakkelijk is, dan klinkt het veiligheidsargument ongeloofwaardig", zegt Brouwer.

'Allemaal de kop ingedrukt'

De hoogleraar kreeg de afgelopen dagen meerdere e-mails over de kwestie. Van mensen die wilden betogen, zowel voor als tegen de komst van de Eritrese topfunctionaris, of de afgelasting van het evenement. "Maar het mocht niet, ze kregen geen toestemming", zegt Brouwer. "Het wordt allemaal de kop ingedrukt."

De directeur van Centrum voor Openbare Orde en Veiligheid stelt dat het in jaren niet zo slecht gesteld is geweest met de vrijheid voor politieke bijeenkomsten. "Binnen korte tijd zijn een stuk of zes bijeenkomsten verboden, en dan tellen we niet eens de betogingen mee."

Zoiets gebeurde volgens hem voor het laatst op vergelijkbare schaal eind jaren negentig en begin deze eeuw. Toen werden bijeenkomsten van extreemrechts verboden. "In die tijd kon je het nog steken op bestuurlijke overmacht: dat onomstotelijk vaststond dat er niet voldoende politie was."

Tegenwoordig kan dat volgens Brouwer niet meer, vanwege de oprichting van de Nationale Politie. "Die zegt zelf: we kunnen het altijd zo reorganiseren dat we de veiligheid kunnen garanderen."