Hoeveel mensen profiteren als het eigen risico verdwijnt?
Het was een belangrijk onderwerp gisteren in het RTL-debat: het verplicht eigen risico in de zorg. Het gaat om een maatregel uit 2008 waar verschillende partijen weer vanaf willen.
Het eigen risico is volgens het ministerie van Volksgezondheid onder meer bedoeld als prikkel om eerst na te denken voordat je naar het ziekenhuis of de apotheek gaat. Bezoek aan de huisarts valt niet onder het eigen risico. In de loop van de jaren is het eigen risico fors gestegen. Alleen dit jaar is dat niet gebeurd: het minimale bedrag bleef 385 euro.
Het Sociaal en Cultureel Planbureau verwijst in zijn recente ‘verkiezingsrapport’ naar onderzoek waaruit blijkt dat een op de vijf Nederlanders wel eens zorg uitstelt of mijdt, van wie de helft om geld uit te sparen. Onder meer daarom pleiten verschillende partijen in hun verkiezingsprogramma’s voor verlaging of afschaffing van het verplicht eigen risico.
Het schrappen of inperken van het eigen risico is natuurlijk niet gratis. Het Centraal Planbureau (CPB), dat de programma’s van een aantal partijen heeft doorgerekend, schat de kosten van het volledig afschaffen voor de schatkist op 4,5 miljard. Omdat partijen ook maatregelen nemen die de kosten weer drukken, komt het bij de meeste neer op (ruim) 4 miljard. Dit geld moet weer op een andere manier worden betaald, bijvoorbeeld via belastingverhoging. Iedere partij maakt daar andere keuzes in.
Maar in eerste instantie levert volledige afschaffing van het verplichte eigen risico de gemiddelde verzekerde 260 euro op aan vermindering van eigen betalingen, rekent het CPB voor. Waarom niet 385 euro? Omdat het hier dus om een gemiddelde gaat en niet iedereen jaarlijks zijn volledig eigen risico ‘volmaakt’. Een bescheidener verlaging levert uiteraard ook gemiddeld minder besparing in euro’s op.
Hoeveel mensen zouden profiteren van dit soort ingrepen in het eigen risico? Dat zijn er veel, blijkt uit cijfers van Vektis, het informatiecentrum over de zorg. Concreet: meer dan 6 miljoen mensen waren in 2015, het laatste jaar waarover gegevens bekend zijn, hun volledige eigen risico van (toen nog) 375 euro kwijt. Dat is 45 procent van de verzekerden.
Bij die 6,1 miljoen mensen gaat het voor een belangrijk deel om ouderen. Waar in de leeftijdsgroep 18 tot 25 ‘slechts’ 25 procent het complete eigen risico volmaakt, is dat bij mensen tussen de 80 en 85 ruim 83 procent.