Maatwerk op scholen: 'Ik kreeg havo-advies, nu doe ik Latijn'

"Ik kreeg na de Citotoets mavo-advies, daar was ik echt niet blij mee. Nu doe ik alles op havo-niveau en dat gaat hartstikke goed." Akash zit in het eerste jaar van het Picasso Lyceum in Zoetermeer. De school timmert al zo'n tien jaar aan de weg met maatwerk voor de leerlingen.

Vanmorgen werd bekend dat middelbare scholen leerlingen na twee jaar voortgezet onderwijs een nieuw advies gaan geven over het opleidingsniveau. Die maatregel moet de ongelijkheid in het onderwijs tegengaan, en ervoor zorgen dat het eindadvies van de basisschool minder bepalend wordt.

Het Picasso Lyceum probeert dat probleem al jaren tegen te gaan met maatwerktrajecten. Zo kan een leerling die bijvoorbeeld niet goed is in taal maar wel sterk is in rekenen, exacte vakken versneld of op een hoger niveau volgen. Ongeveer twintig procent van de leerlingen volgt op de school zo'n maatwerktraject.

"Op deze school kan ik ontdekken waar ik in kan uitblinken, op de basisschool wist ik dat over de meeste vakken nog niet", vertelt brugklasser Anna. "Mijn advies was havo, maar nu doe ik Latijn. Dat vond ik wel grappig om te doen, maar blijkbaar kan ik het ook."

Rector Jeroen van Grunsven vindt het huidige reguliere systeem, met een eindadvies in groep acht, helemaal niks. "Zo'n advies is eigenlijk een soort gemiddelde. De leerkracht van de basisschool bepaalt op welk diploma de leerling na ongeveer vijf jaar het meeste kans maakt."

Of het werkt om na twee jaar het niveau opnieuw te bekijken betwijfelt de rector. "Ik vind dat je dat veel eerder moet doen. Wat mij betreft zit de oplossing in aandacht voor het talent. De leraar moet een coach zijn en met de leerling in gesprek gaan over wat beter of anders kan." Grunsven denkt dat meer maatwerk op alle scholen mogelijk is.

De Inspectie van het Onderwijs is wel blij met de maatregel. Zij waarschuwden vorig jaar dat kinderen van laag opgeleide ouders op verschillende momenten in hun schoolloopbaan minder kansen krijgen dan kinderen van hoogopgeleide ouders.

"Het is goed als scholen meer flexibiliteit inbouwen", zegt Monique Vogelezang, inspecteur-generaal van het Onderwijs. "Laatbloeiers krijgen nu maar weinig de kans om tussentijds naar een hoger niveau over te stappen. Ook de oproep aan basisscholen om meer dubbele adviezen uit te brengen juich ik toe."

Staatssecretaris Dekker van onderwijs hoopt dat er door de nieuwe maatregel geen talent verloren gaat. "Nu wordt vooral gekeken naar het niveau als leerlingen dreigen uit te vallen. Het is goed dat scholen hier ook mee aan de slag gaan voor leerlingen die meer in hun mars blijken te hebben."

De meeste klasgenoten van Anna en Akash zijn blij dat ze zelf hun niveau kunnen bepalen op het Picasso Lyceum. Maar niet iedereen. Eerstejaars leerling Brandon zou juist liever klassikaal les krijgen: "Ik vind dit niet zo fijn. Je krijgt te veel vrijheid, en daardoor ben ik snel afgeleid van mijn werk. Dit systeem past niet zo bij mij, maar verder is het best een leuke school."