Gaat het Krimgoud terug naar de Krim of niet?
Vandaag beslist de rechter aan wie de Krim-voorwerpen toebehoren die al 2,5 jaar in Amsterdam liggen opgeslagen. Aan de vier musea op de Krim die de kostbaarheden in bruikleen gaven aan het Allard Pierson Museum, of aan Kiev, de hoofdstad van Oekraïne. Wat de uitkomst ook wordt; beide partijen laten het er niet bij zitten en gaan waarschijnlijk in hoger beroep.
Vier musea op de Krim leenden begin 2014 meer dan duizend kunstschatten uit aan het Allard Pierson Museum voor de tentoonstelling De Krim - Goud en geheimen van de Zwarte Zee. Ze gaven de veelal gouden voorwerpen, zoals lakdoosjes, kettingen, grafzerken en bijzondere stenen, in bruikleen.
Terwijl de expositie liep, annexeerde Rusland het Oekraïense schiereiland. Daardoor ontstond onduidelijkheid over het eigendom van de kunstschatten. Zowel Rusland als Oekraïne eiste de kunstcollectie op: Rusland wilde dat het goud terugging naar de Krim, maar Oekraïne beschouwde de kostbaarheden als staatseigendom en vond daarom dat ze in Kiev thuishoorden. Uit angst voor claims besloot het Allard Pierson de spullen voorlopig op te slaan en de keuze over te laten aan de rechter.
Hoe verliep de rechtszaak begin oktober?
In de rechtszaal, die vol zat met ministers, museumdirecteuren en journalisten uit Rusland en Oekraïne, was de politieke spanning voelbaar. De betogen waren soms emotioneel. Zo vertelde de Krim-archeologe Valentina Mordvintseva dat ze zich "heel erg schuldig" voelde, omdat zij destijds voorstelde de voorwerpen uit te lenen aan het Allard Pierson Museum.
"De collecties zijn ontwricht. Het is alsof je een bladzijde uit een bijzonder boek scheurt. Deze zaak moet niet over politiek gaan. De spullen komen uit onze bodem en moeten dus terug naar de Krim", zei de archeologe.
Het is toch een politieke kwestie geworden, want de Oekraïense regering is bang dat de collectie naar Moskou verdwijnt. "Met welk paspoort komen de mensen uit de Krim hier eigenlijk?", vroeg een vertegenwoordiger van Kiev zich af.
Wat zou voor het Allard Pierson de beste uitkomst zijn?
Het museum wil vooral dat er zo snel mogelijk een einde komt aan de huidige situatie, want de opslag, de verzekering en de advocaten kosten handenvol geld. Eind vorig jaar had het museum hieraan al meer dan drie ton uitgegeven, en het bedrag loopt nog steeds op. Het museum gaat die rekening bij Oekraïne neerleggen.
Is de zaak afgerond als de rechter vandaag een uitspraak doet?
Nee. Zelfs als de rechter de stukken direct aan Oekraïne of de Krim toewijst, is de zaak niet afgesloten. De advocaten van beide partijen lieten al eerder weten dat ze waarschijnlijk in hoger beroep gaan. "Daarna kunnen we nog naar de Hoge Raad en weer terug. Als het een beetje tegenzit, zijn we hier nog wel vijf jaar mee bezig", zei een van de advocaten van de Oekraïense regering na afloop van de rechtszaak in oktober.
