Belletje tussen Trump en Taiwan maakt China angstig. Of toch niet?

Tot ieders verrassing heeft de aankomende Amerikaanse president Donald Trump telefonisch contact gehad met de Taiwanese president Tsai Ing-wen. Het is voor het eerst sinds 1979 dat er officieel contact is tussen een Amerikaanse en een Taiwanese leider. Wat betekent het telefoontje?

Correspondent Marieke de Vries vindt het "heel opmerkelijk" dat de twee landen nu weer contact hebben gehad. China stelt dat het telefoontje kwam op initiatief van Taiwan. Maar het lijkt erop dat Trump en Tsai beiden van tevoren op de hoogte waren, zegt De Vries. "China spint heel erg dat Tsai hier achter zit, zo willen ze het de kop indrukken. Maar het is niet toevallig dat Trump en Tsai de telefoon opnamen."

China-deskundige Garri van Pinxteren van het Clingendael Instituut denkt dat de Chinezen verward zijn door het belletje. "Ze konden niet voorspellen dat Trump iets dergelijks zou doen."

Volgens Van Pinxteren past de gematigde reactie niet bij China. "Meestal als dit soort dingen gebeuren is China woedend en heeft het een reactie klaar. Maar ze zijn denk ik gewoon ook echt geschrokken en hopen dat het meevalt."

De Vries denkt dat het een tactiek is van de Chinezen. "Ze zijn ook heel goed in het negeren van zaken. Zo van: als we het negeren dan is het net of het niet gebeurd is."

Historische moment voor Taiwan

In het gesprek tussen Trump en Tsai kwamen de veiligheid en economie van Taiwan ter sprake. Taiwanese kranten spreken van een historische gebeurtenis en sommige zelfs van een historische doorbraak. "Ze zien dit als begin om de banden met Amerika weer aan te halen en meer invloed te hebben op wat Amerika doet bij de verhoudingen tussen China en Taiwan."

Voor Van Pinxteren is onduidelijk wat de Verenigde Staten hebben aan een verbeterde band met Taiwan. Ze leveren bijvoorbeeld al veel wapens aan Taiwan. "Het lijkt op prikken van Trump. Misschien wil hij aan China laten zien dat hij zijn eigen buitenlandbeleid voert, dat hij kan doen wat hij wil en dat hij echt iemand anders dan Obama is."

Zo wordt zijn actie ook getaxeerd in een artikel van The Global Times, min of meer de spreekbuis van de communistische partij in China. "Trump heeft geen ervaring in de buitenlandse politiek en staat erom bekend dat hij het niet volgens de regels speelt", zo wordt er geschreven. "Door het beantwoorden van het telefoontje wilde hij testen hoe China zou reageren."

Het verhaal in The Global Times spreekt boekdelen, zegt De Vries. "Ze zien het als een domme actie van een onervaren politicus. Maar ze waarschuwen hem op het eind ook dat dit niet nog een keer moet gebeuren, omdat dan de relatie tussen China en de VS op het spel staat. Een serieus dreigement."

Het is volgens Van Pinxteren maar de vraag wat China zou kunnen doen als Amerika een andere koers gaat varen. "De Chinezen zijn er juist op uit dat de relaties in de regio toch stabiel en vredig blijven. Ze zullen een conflict met Amerika niet op de spits willen drijven. China zal heel goed moeten nadenken wat hun houding gaat worden."