Hoofd Turkse Diyanet 'beledigd' door Kamermeerderheid
Een daad van een 'tweederangs democratie'. Zo noemt de directeur van de Diyanet, de Turkse overheidsinstantie voor religieuze zaken, het voornemen van de Tweede Kamer om financiering van zijn organisatie aan moskeeën in Nederland te verbieden. Een Kamermeerderheid vreest Turkse politieke inmenging in Nederlandse moskeeën.
"We kunnen dit probleem oplossen door erover te praten", zegt Mehmet Görmez, het hoofd van de Diyanet tegen de NOS. Hij reageert voor het eerst op de nieuwe meerderheid in de Kamer. "De Diyanet werkt al 40 jaar in Nederland en draagt bij aan integratie. Er wordt gedaan alsof wij schade toebrengen. Dat vind ik zorgwekkend."
Politieke sturing
De Diyanet is een staatsorgaan, dat door de AKP-regering van president Erdogan onder directe bevoegdheid van de Turkse premier is gebracht. De imams die preken in Nederlandse Diyanet-moskeeën worden vanuit Ankara gezonden en betaald.
Sinds de AKP in 2002 aan de macht kwam, is het budget van de Diyanet verviervoudigd tot 2 miljard euro. Inmiddels is de organisatie een van de rijkste overheidsinstanties, met meer overheidsgeld te besteden dan het ministerie van Binnenlandse Zaken. Het personeelsbestand van de Diyanet verdubbelde in de AKP-jaren.
Toch houdt Görmez vol dat er geen sprake is van politieke sturing. "Het feit dat u Diyanet beschrijft als een politiek instrument, is om eerlijk te zijn beledigend", bijt hij van zich af. "De belangrijkste eigenschap van de Diyanet is dat het een onafhankelijk instituut is. Niemand, niet de staat of de regering, kan de Diyanet opleggen hoe de religie te verspreiden of te interpreteren."
De scheiding van religie en staat wordt in Turkije, net als bijvoorbeeld in Frankrijk, door de staat zelf gehandhaafd. De Diyanet werd na de stichting van het moderne Turkije opgericht om die scheiding te waarborgen. De overheid houdt op deze manier strikt toezicht op religie, juist met als doel religie buiten de overheid te houden.
Binnen het Turkse systeem heeft de partij die de macht heeft dus directe invloed op de Diyanet. Lange tijd waren politieke partijen aan de macht die de scheiding van religie en staat hoog in het vaandel hadden. Maar sinds de AKP regeert, een religieuze partij, zijn er zorgen dat de Diyanet juist gebruikt wordt om religie en politiek weer met elkaar te vermengen.
Radicale ideeën
Volgens Görmez zijn die zorgen onterecht. Hij wijst op de relatie tussen het Vaticaan en katholieke kerken in Nederland. "Zij krijgen ook steun, en dat is heel normaal. Moslims en Turken in Nederland die samenwerken met de Diyanet, en zich verwant voelen, dat is net zo normaal."
Görmez vindt dat Nederland een instantie als de Diyanet juist hard nodig heeft, om radicale islamitische elementen buiten Nederlandse moskeeën te houden. "Onze samenwerking heeft altijd bijgedragen aan integratie en vrede. In geen van de moskeeën zijn extreme of radicale ideeën geuit die leiden tot onrust."
