Het conflict in Syrië: te complex voor een bestand

• Hans Brom

  Buitenlandredacteur

President Poetin is er optimistisch over: hij houdt het voor mogelijk dat er binnen een paar dagen een bestand is in Syrië. Maar de knoop lijkt onontwarbaar en het zou een regelrecht huzarenstukje zijn als er deze week nog een staakt-het-vuren wordt afgekondigd. Na langdurige onderhandelingen de afgelopen weken tussen de Russen en Amerikanen ligt er nog steeds geen akkoord.

Dat het twee buitenlandse mogendheden zijn die op deze manier in Syrië de dienst uitmaken is veelzeggend. De binnenlandse partijen in het Syrische conflict zou zoiets nooit lukken.

Gespleten land

Syrië is een gespleten land, uiteengevallen in drie elkaar op leven en dood bevechtende delen. Grofweg eenderde is in handen van Assad, eenderde wordt bezet door IS en in eenderde is de gewapende oppositie de baas.

Het voortbestaan van het regime in Damascus ligt grotendeels in handen van de Russen, Iran en Hezbollah. Met name bombardementen van de Russen die op linies van de oppositie terechtkomen, zijn voor Assad als een geschenk uit de hemel.

De gebieden die IS in handen heeft, zijn meer dan ooit naar binnen gekeerd. Niemand praat met ze, zeker niet over een bestand.

Het Vrije Syrische leger en een staalkaart aan gewapende groeperingen hebben het zo druk met het regeringsleger en met elkaar, dat die ook geen dominante positie innemen.

De frontlinies gaan op en neer maar veel is er de afgelopen tijd niet veranderd.

Oorlog op afstand

Omdat Syrië politiek en militair versplinterd is, zijn het de buitenlandse mogendheden die de rommel proberen op te ruimen. Deels met goede bedoelingen, zoals het uitschakelen van IS, deels gestuurd door hun eigen agenda, zoals Rusland die Assad probeert in het zadel te houden. Omdat er met de Amerikanen niet te praten valt over een toekomst met Assad en met de Russen niet over een toekomst zonder, vinden ze elkaar daar ook niet.

Zowel binnen Syrië als tussen de landen die zich er van buitenaf mee bemoeien is een verlammende onenigheid ontstaan, die zich vertaalt in het uitblijven van een bestand en een voortzetting van de oorlog.

Turkije is de enige buitenlandse mogendheid die openlijk eigen grondtroepen Syrië instuurt. De Turken vechten dan ook hun eigen conflict uit tegen de Koerden en met name de PKK. Zolang de Koerden terrein weten af te snoepen van IS, zal de rol van Turkije alleen maar groter worden.