Turkije dag 4: spanningen lopen op, ook in Nederland
Sussende woorden over oplopende spanningen in de Turks-Nederlandse gemeenschap en dreigementen over uitsluiting van EU-deelname als de doodstraf wordt heringevoerd in Turkije. Er gebeurde veel op de vierde dag sinds de mislukte couppoging.
Vice-premier Asscher roept op tot kalmte binnen de Turks-Nederlandse gemeenschap. Aanleiding zijn bedreigingen van Gülen-aanhangers in onder andere Rotterdam, Deventer en Zaandam.
Vernieling en intimidatie
Fethullah Gülen, de geestelijk voorman van de Hizmet-beweging, is volgens president Erdogan het brein achter de mislukte coup. Volgens Asscher zijn de spanningen in Turkije geen excuus voor intimidatie en vernielingen in Nederland. "Laat mensen met een andere mening met rust", zei hij.
Sommige aanhangers van Gülen voelen zich hier niet meer veilig. Een van hen vertelt dat ze op straat verbaal worden aangevallen. Een buurtcentrum gelinkt aan de Gülen-beweging werd afgelopen weekend bekogeld met stenen.
Burgemeester Aboutaleb van Rotterdam gaat er vanavond over in gesprek met diverse Turkse organisaties in de stad. Het doel is de rust bewaren tussen aanhangers van beide kampen.
De tweestrijd wordt ook op economisch vlak gestreden. Op internet staat een lijst van Turkse bedrijven die gelinkt zouden zijn aan de Gülen-beweging. Sommige ondernemers van Turkse bedrijven in Nederland zeggen te worden bedreigd omdat ze op de lijst staan.
"Ik ben bang dat er straks een of andere malloot mijn kantoor binnenloopt", zegt een van hen. Uit angst voor geweld wil hij anoniem blijven. "Mensen denken, ik wil niets te maken hebben met landverraders en kiezen daarom voor een ander kantoor. Dat terwijl ik niets te maken heb met de coup."
Ondervragingen begonnen
In Turkije hebben aanklagers een begin gemaakt met de ondervraging van de mogelijke kopstukken van de couppoging. Er zijn in totaal 103 generaals en admiraals opgepakt die betrokken zouden zijn geweest bij de couppoging.
De omvang van het aantal aangepakte politieke tegenstanders wordt langzaam duidelijk. Boven op de 6000 coupplegers zijn nog eens zeker 9000 agenten, marechaussees, ambtenaren en bestuurders op non-actief gezet.
De duizenden ambtenaren zijn vermoedelijk geschorst, ontslagen of opgepakt, omdat ze volgens de regering-Erdogan aanhangers van de Gülen-beweging zijn.
Internationaal wordt met argusogen gekeken naar de vervolgingen. Een EU-commissaris suggereerde zelfs dat de regering de lijsten met politieke tegenstanders had 'klaarliggen'. Er zou gewacht zijn op een geschikt moment om met hen af te rekenen.
Ondertussen neemt de internationale druk over een mogelijk herinvoeren van de doodstraf toe. Bondskanselier Angela Merkel zei dat als Turkije daarvoor kiest, het land lidmaatschap van de EU kan vergeten.
Minister Koenders onderstreept dat de doodstraf geen optie zou moeten zijn. Hij roept op tot overleg en verzoening binnen de verschillende kampen in Turkije.
De schrik onder de verdachten van de couppoging zit er dan ook goed in. Advocaten van naar buurland Griekenland gevluchte militairen zeiden dat hun cliënten vrezen voor hun leven. De soldaten weigeren terug te gaan naar hun land van herkomst.
Premier Yildirim zei dat Turkije niet overhaast zal handelen met de doodstraf, maar dat het land tegelijkertijd de oproep daarover vanuit de bevolking niet mag negeren. Hij gaf een emotionele persconferentie over de gevolgen van de staatsgreep. Hij vertelde aangedaan over een vraag die zijn kleinzoon hem stelde over de coup.
