'Turkije had arrestatielijsten klaarliggen'

De Europese Unie en de Verenigde Staten hebben Turkije op verschillende manieren gewaarschuwd de democratie ongemoeid te laten en de mensenrechten na te leven, in de nasleep van de couppoging van vrijdagavond.

Het verst ging daarin de EU-commissaris van Uitbreiding, de Oostenrijker Johannes Hahn, die het verdacht vindt dat er zo snel zo veel mensen van hun plek zijn gehaald. Hij reageerde op het grote aantal arrestaties en de duizenden ontslagen in Turkije, vooral bij de politie, maar ook onder bestuursfunctionarissen zoals gouverneurs. Ook veel ambtenaren zijn geschorst, ontslagen of gearresteerd, onder wie bijna 3000 rechters.

"Dit is precies waar we bang voor waren", zei Hahn. Hij suggereerde dat de regering lijsten had 'klaarliggen' met politieke tegenstanders en alleen wachtte op een geschikt moment om met hen af te rekenen.

Gülen

Ook in Turkije circuleert de lezing dat de regering wist dat er een poging tot staatsgreep in de lucht hing, maar die bewust heeft laten doorgaan om politieke tegenstanders te kunnen uitschakelen.

President Erdogan zegt dat de couppoging het werk is van aanhangers van zijn aartsvijand, de geestelijke Fethullah Gülen, die in ballingschap leeft in de VS. Turkije wil dat de VS Gülen uitlevert. Minister Kerry van Buitenlandse Zaken zegt dat er nog geen officieel uitleveringsverzoek ligt, en dat Amerika bewijzen wil zien en niets kan met alleen beschuldigingen aan het adres van Gülen.

Het is wel zeker dat zowel de VS als de EU op dit moment veel belang heeft bij rust en stabiliteit in Turkije. Amerika heeft het land nodig bij de strijd tegen terreurgroep IS in Syrië en Irak, de EU heeft een deal met Ankara over de opvang van Syrische vluchtelingen.