Ziekenhuizen melden elk jaar 400 doden na calamiteiten
Ziekenhuizen melden jaarlijks rond de 400 calamiteiten met dodelijke afloop bij de Inspectie voor de Gezondheidszorg. Dat blijkt uit cijfers die RTL Nieuws heeft opgevraagd op basis van de Wet openbaarheid bestuur (WOB) en een jarenlange juridische strijd.
De cijfers gaan over de jaren 2013 tot en met 2015. In 2013 stierven 383 mensen na een calamiteit in een ziekenhuis. In 2014 waren dat er 410 en in 2015 was dat getal opgelopen tot 421.
In 60 procent van de gevallen ging het om 65-plussers. In zo'n 10 procent betrof het kinderen, volgens RTL meestal baby's. Het AMC meldde in de driejarige periode van alle universitaire ziekenhuizen de minste calamiteiten met dodelijke afloop, namelijk zestien.
Fouten
Volgens RTL is bij de ruim 1200 gemelde doden in 90 procent van de gevallen sprake van fouten in de betreffende ziekenhuizen.
In november kwam het UMC Utrecht in opspraak nadat bekend was geworden dat twee calamiteiten met dodelijke afloop verzwegen waren. In januari kwam het AMC op vergelijkbare wijze in het nieuws, al overleefde de patiënt in dit geval wel. In april volgden de Tergooi Ziekenhuizen en het Máxima Medisch Centrum.
Gisteren werd bekend dat minister Schippers van Volksgezondheid met maatregelen komt om de openheid over calamiteiten in ziekenhuizen te vergroten en om de mogelijkheden van de Inspectie om in te grijpen te vergroten.
Op de vingers getikt
Die verzwegen calamiteiten zouden - schrijft RTL op zijn website - volgens de Inspectie voor de Gezondheidszorg geen incidenten zijn. De inspectie zou alle academische ziekenhuizen onlangs op de vingers getikt hebben. Op basis van wat er verwacht kan worden op grond van de ingewikkelde en ernstig zieke patiënten in universiteitsziekenhuizen, meldden de ziekenhuizen opvallend weinig incidenten in de ogen van de inspectie, meldt RTL.
RTL vergelijkt de cijfers die nu via de WOB verkregen zijn met een onderzoek naar vermijdbare sterfte in Nederlandse ziekenhuizen. Voor dat onderzoek werden tweeduizend dossiers van patiënten bekeken die tussen 1 april 2011 en 31 maart 2012 in het ziekenhuis overleden. In 2,6 procent van alle gevallen -968 doden - ging het om vermijdbare sterfte.
Uit het onderzoek achteraf bleek dat de sterfgevallen voorkomen hadden kunnen worden door tijdig in het zorgproces bepaalde maatregelen te nemen.
Hoogleraar patiëntveiligheid Cordula Wagner, die al jarenlang het onderzoek naar vermijdbare sterfte heeft geleid, vindt dat haar onderzoeksresultaten worden misbruikt. De vergelijking die RTL maakt gaat volgens haar mank.
Zo was er volgens Wagner een halvering van de potentieel vermijdbare sterfte tussen 2008 en 2012. "Het is mogelijk dat deze trend heeft doorgezet. Ons onderzoek gaat grotendeels over 2011 en over drie maanden van 2012. De cijfers die de IGZ aan RTL heeft gegeven gaan over 2013-2015. Het afgelopen jaar is de sterfte en potentieel vermijdbare sterfte in ziekenhuizen sterk gedaald."
Grijs gebied
"Er zijn soms verschillen van inzicht," zegt ze, "of een sterfgeval voorkomen had kunnen worden. Met andere woorden er bestaat een grijs gebied." Wagner is het ermee eens dat vaststaat dat er dodelijke calamiteiten verzwegen worden door ziekenhuizen.
"De genoemde voorbeelden laten zien dat er soms sprake is van onderrapportage. We weten niet in welke mate, maar vanwege de eerste twee punten waarop de vergelijking mank gaat, is duidelijk dat het niet in de door RTL genoemde omvang is."
Het beste zou zijn als dergelijke twijfelgevallen gemeld worden bij de Inspectie, zegt Wagner. Die wil dat ook, maar er is geen wettelijke plicht om dat te doen. "Ik zou die twijfelgevallen ook melden als ik de ziekenhuizen was."