ECB-beleid kost geld, maar levert ook op
Het opkoopprogramma van de Europese Centrale Bank (ECB) kost De Nederlandsche Bank miljarden en levert de Nederlandse schatkist de komende jaren honderden miljoenen euro's minder op. In een brief aan de Tweede Kamer raamt minister Dijsselbloem de strop voorlopig op 767 miljoen.
De ECB heeft al een paar keer de programma's over het opkopen van obligaties uitgebreid en twee weken geleden maakte de bank bekend dat vanaf april elke maand voor 80 miljard euro wordt gekocht. Die maatregel is bedoeld om de hoeveelheid geld te verruimen en de inflatie aan te zwengelen.
Door de miljardenopkoop van schuldleningen is De Nederlandsche Bank (DNB) genoodzaakt een grotere stroppenpot en buffer aanhouden, om de risico's af te dekken. De buffers worden tot 2021 versterkt met minstens 3 tot 4 miljard euro. Dat geld kan niet worden uitgekeerd als winst aan de Staat en dat leidt dus per slado tot een strop voor de schatkist.
DNB heeft aan de hand van nieuwe winstramingen becijferd dat de winst van de centrale bank tot 2021 opgeteld uitkomt op ruim 4 miljard euro. Voor dezelfde periode wordt jaarlijks als voorziening een half miljard opzij gezet. Opgeteld komt de uit te keren winst over de jaren 2016 tot en met 2021 uit op circa een miljard euro. Dat is 767 miljoen minder dan de eerdere raming in de Miljoenennota 2016.
Lage rente
De ECB houdt voorlopig de rente laag en dat heeft ook positieve gevolgen voor de schatkist. Zo is het voor de Nederlandse overheid een half procent punt goedkoper geworden om geld te lenen.
President Klaas Knot van De Nederlandsche Bank heeft uitgerekend dat de Nederlandse Staat tussen 2015 en 2020 ruim 8,5 miljard euro minder hoeft uit te geven aan rente op de uitstaande leningen. Als dat wordt afgezet tegen de risicokosten van het opkoopprogramma, dan levert het ECB-beleid de Nederlandse schatkist toch nog geld op.
Al met al moet de Staat genoegen nemen met een veel lagere winstafdracht door de centrale bank dan vroeger. Zo leverde DNB in 2012 nog bijna 2 miljard euro op, in 2013 1,1 miljard en in 2014 ruim 900 miljoen euro. In 2015 slonk de winstafdracht door de risicovoorziening naar 174 miljoen euro.