Crisislunch voor Rutte en Turkse premier Davutoglu
Als premier Rutte en de Turkse premier Davutoglu vanmiddag in het Catshuis in Den Haag aanschuiven voor de lunch, ligt er een uitdijende crisis op hun bord. Eentje die deze twee mannen samen moeten zien in te dammen; Rutte als tijdelijk voorzitter van de Europese Unie, Davutoglu als premier van het belangrijkste transitland van vluchtelingen uit Syrië naar Europa.
Op de agenda staan "de onrust in de regio en de aanpak van de vluchtelingenproblematiek", zegt de Rijksvoorlichtingsdienst. Woordvoerders van Davutoglu willen vooraf niets kwijt over de inhoud van het gesprek.
Het regent plannen uit Europa om iets aan de toestroom van vluchtelingen te doen. In al die plannen speelt Turkije een cruciale rol. Tegelijk is alweer een nieuw hoofdstuk in de Syrische oorlog in de maak, en daarmee een nieuwe humanitaire crisis. Net over de Turks-Syrische grens zijn in de afgelopen week opnieuw tienduizenden mensen op de vlucht geslagen.
Interview
Na de ontmoeting van Rutte en Davutoglu krijgt de NOS de kans de Turkse premier een kwartier lang een-op-een over deze onderwerpen te ondervragen. Het wordt vooral interessant om van Davutoglu te horen hoe hij aankijkt tegen het ongeduld van Rutte en de eurocommissarissen Timmermans en Hahn.
Zij willen dat de stroom vluchtelingen vanuit Turkije naar Europa "binnen enkele weken" drastisch afneemt. Hebben de Turken al concrete plannen met de drie miljard euro die de EU heeft beloofd om dat voor elkaar te krijgen? En is dat geld eigenlijk al overgemaakt aan Turkije?
PvdA-leider Diederik Samsom kwam met het plan om maximaal 250.000 vluchtelingen per jaar op te nemen uit Turkije. Zou dat voor Davutoglu aanvaardbaar zijn? En vluchtelingen die aankomen op de Griekse eilanden direct per veerboot terugsturen naar Turkije, is dat iets dat de Turkse premier ziet zitten?
Nieuwe escalatie
Zonder zelf actief mee te doen, raakt Turkije op het moment verstrikt in een kluwen van strijdende partijen in het noorden van Syrië. Een nieuwe escalatie in de oorlog, die ook weer leidt tot nog meer vluchtelingen. Wat is de strategie van Turkije? Is er een scenario denkbaar waarin het Turkse leger zich gaat mengen in de strijd?
Tegelijk is Turkije zelf verwikkeld in een strijd tegen Koerdische militanten van de PKK. Die organisatie is sterk verwant aan Koerdische strijdgroepen in Syrië, die op hun beurt weer bondgenoten zijn van Amerika. Wat is voor Davutoglu belangrijker: zijn goede relatie met Amerika (ook binnen de NAVO) of de strijd tegen Koerdische militanten?
Zou de NAVO zich sowieso niet actiever moeten mengen in het conflict, nu Rusland met bombardementen zo dicht op de Turkse grens een nieuwe realiteit creëert in het noorden van Syrië?
Objectief
Het is natuurlijk maar de vraag of het lukt om in een interview van een kwartier al deze onderwerpen te bespreken. En dan blijft er ook nog een heel belangrijk punt over: de persvrijheid in Turkije. Davutoglu zei eerder deze week op een persconferentie dat media vrij zijn in Turkije. "Maar ze moeten wel objectief zijn", voegde hij eraan toe.
Het zou boeiend zijn de premier de vraag te stellen of in een democratie de overheid degene moet zijn die bepaalt wat 'objectief' is en wat niet. En waarom in Turkije vooral media die kritisch zijn over de regering in de problemen zitten.
Maar eerst wacht Rutte en Davutoglu de lunch, met een agenda vol zware onderwerpen. Daarna, rond 14.30 uur, staan ze de verzamelde pers te woord.