Merkel in Turkije voor gesprekken over vluchtelingen

Om de stroom vluchtelingen naar Europa in te dammen, heeft de EU Turkije hard nodig. Niemand begrijpt dat beter dan bondskanselier Merkel. Duitsland krijgt van alle EU-landen verreweg de meeste vluchtelingen binnen, en heeft er dus groot belang bij dat het akkoord met Turkije een succes wordt.

In november vorig jaar werd afgesproken dat Turkije mensen tegenhoudt die naar Europa willen, in ruil daarvoor krijgt Ankara drie miljard euro en worden de gesprekken over Turks lidmaatschap van de EU versneld.

Bondskanselier Merkel sprak vanochtend met premier Davutoglu, vanmiddag bezoekt ze president Erdogan. Ze kunnen samen constateren dat Turkije een deel van de afspraken heeft uitgevoerd of goed op weg is. Dat geldt bijvoorbeeld voor mogelijkheden voor Syriërs om in Turkije te werken, in de hoop dat ze daar voorlopig blijven.

Bescherming buitengrenzen

Maar op het belangrijkste punt is nog weinig verbeterd: de bewaking van de Turkse kust. Volgens de Verenigde Naties zijn er sinds het begin van dit jaar 70.000 mensen van Turkije naar de Griekse eilanden gevaren. Merkel wees er afgelopen weekend in haar wekelijkse videoboodschap op dat de buitengrenzen van de EU nog steeds niet goed worden beschermd.

De positie van Turkije staat extra onder druk door de nieuwe stroom vluchtelingen uit de Syrische stad Aleppo. Die wachten nu aan de grens om Turkije binnen te mogen.

De Europese hoge vertegenwoordiger voor Buitenlandse Zaken Mogherini zei zaterdag dat Turkije een morele plicht heeft om die mensen op te vangen. Tegelijk wil de EU dat Turkije vluchtelingen tegenhoudt die door willen reizen. De consequentie is dat er steeds meer mensen in Turkije opgevangen moeten worden.

Bij reizen van Europese politici naar Turkije zit altijd ook de kwestie van de mensenrechten in de bagage. Helemaal nu Turkije streng optreedt tegen kritische journalisten.

De krant Cumhuriyet heeft vandaag op de voorpagina een kop in het Duits: "Journalisten zitten in de gevangenis. Weet u dat niet?" De hoofdredacteur en een belangrijke verslaggever van de krant zitten in de gevangenis. Volgens Cumhuriyet zijn de vluchtelingen Merkels enige zorg, en heeft ze geen aandacht voor de persvrijheid of voor gesprekken met de oppositie.

Ook in Duitsland is er kritiek: de voorzitter van de Turkse gemeenschap roept Merkel op de mensenrechten ter sprake te brengen. Ook oppositiepartijen in Duitsland vragen daarom.

Meer geld

De vrees bij de critici is dat Europa, en met name Duitsland, door Turkije gechanteerd wordt: Daar ligt de sleutel voor de oplossing van de vluchtelingencrisis, en Ankara kan eisen stellen. Niet andersom. Misschien wil Ankara zelfs nog meer geld, vorige week meldde Die Welt dat de toegezegde drie miljard euro niet genoeg is.

Turkije wil volgens een hoge diplomaat vijf miljard euro. Turkije zou ook ontevreden zijn over het tempo waarin het eerder toegezegde geld wordt uitbetaald en over de controle die de EU wil hebben op de besteding van die miljarden.