Wat is er aan de hand in het Belgische Molenbeek?
In het onderzoek naar de aanslagen in Parijs richten opsporingsdiensten zich niet alleen op de Parijse hoofdstad, maar ook op Molenbeek. Een Brusselse gemeente met ongeveer 94.000 inwoners. Dit zou de gemeente zijn waar in ieder geval een van de aanslagplegers en mogelijk andere handlangers vandaan komen. Molenbeek is vaker in verband gebracht met terrorisme. Wat is daar aan de hand?
Brussel bestaat uit negentien gemeenten, waarvan Molenbeek er dus een is. "Het is een arme wijk", weet NOS-correspondent Joris van Poppel. "Het is daarnaast een gekleurde wijk waar veel mensen van Marokkaanse en Algerijnse afkomst wonen."
De armoede is groter dan bijvoorbeeld in de Haagse Schilderswijk. "Daar is nog geïnvesteerd in bijvoorbeeld sociale woningbouw", zegt Van Poppel. "Maar hier wonen veel mensen, veel jongeren ook, die dicht op elkaar in verouderde huizen leven."
In Molenbeek is er weinig uitzicht op een goed leven, vertelt Eric Corijn. Hij is als hoogleraar stadssociologie verbonden aan de Vrije Universiteit van Brussel. "Veel jongeren leven op straat. Er is in dergelijke gemeenten weinig uitzicht op werk voor jongeren; de jeugdwerkloosheid ligt een stuk hoger dan het gemiddelde in Brussel." Veel werk in Brussel is te vinden in de zorg- en dienstensector en daar hebben deze jongeren weinig mee, aldus Corijn.
"Molenbeek is aan zijn lot overgelaten", concludeert Van Poppel. "Er is minder controle aanwezig in die wijk, waardoor Syrië-ronselaars meer ruimte krijgen. Sharia4Belgium, een terreurorganisatie waartegen eerder een groot proces is gevoerd, organiseerde een paar jaar geleden rellen in Molenbeek."
Uiteindelijk is er waarschijnlijk een relatief kleine groep jongeren, tussen de 200 en 250, die zich sociaal afsluit en via online netwerken contact heeft met mensen die hetzelfde voelen. "Dit zijn jongeren die juist niet naar de moskee gaan en weinig contact hebben met familie. Het is goed mogelijk dat lokale ronselaars in contact komen met deze mensen en dat ze daardoor radicaliseren", aldus Corijn.
Overigens is Molenbeek niet de enige plek met problemen, ook in steden als Vilvoorde en Verviers, waar eerder dit jaar een aanslag werd voorkomen, wonen jongeren met radicale ideeën.
Het lijkt erop dat veiligheidsdiensten moeite hebben om greep te krijgen op Molenbeek en die andere gemeenten. "Dat is niet helemaal zo", zegt Van Poppel. "Er worden wel mensen opgepakt, maar de dienst zegt zelf te kampen met capaciteitsproblemen."
Er is nog een ander groot probleem in Molenbeek, zeggen Van Poppel en Corijn. Het bestuur is versnipperd, de samenwerking tussen het lokale bestuur in Molenbeek, het regionale bestuur in Brussel en de landelijke overheid is niet altijd even goed. "Samenwerking levert problemen op op alle niveaus", zegt Van Poppel.
Grote acties
De gemeente vergelijken met de Franse buitenwijken, banlieues, is niet helemaal terecht, zegt Van Poppel. "Deze gemeente ligt dicht bij het centrum. Wel heerst er een beetje dezelfde soort sfeer. Veel journalisten en cameramensen gaan niet graag naar Molenbeek toe."
Corijn waarschuwt voor grote acties vanuit de overheid. "Het gevaar is dat alles en iedereen in Molenbeek op een hoop wordt gegooid en dat de politie straks van deur tot deur gaat en dat ook onschuldige mensen erdoor geraakt worden." Volgens Corijn hebben dergelijke acties weinig zin en werken ze de radicalisering alleen maar in de hand.
De hoogleraar benadrukt dat er ook nog hoop is voor Molenbeek. "Er wordt hard gewerkt door de Marokkaanse middenklasse om echt iets van de gemeente te maken. Daarnaast komt er steeds meer geld vrij om het verder op te knappen."