Slachtoffers van internetfraude krijgen weinig hulp

Slachtoffers van internetfraude hebben vaak het gevoel dat ze tegen een muur aanlopen als ze er melding van maken. De politie, de banken, maar ook bedrijven als Facebook werken niet altijd efficiënt samen om nieuwe fraudegevallen te voorkomen.

Dat blijkt uit gesprekken die de NOS heeft gevoerd met slachtoffers en met de Fraudehelpdesk, een onafhankelijke vraagbaak voor fraudeslachtoffers.

Voorbeeld is een oplichtingszaak waarbij tot op dit moment de identiteit van Lysanne Holkamp op Facebook succesvol wordt gebruikt om mensen via concertkaartjes op te lichten. Meldingen van verschillende gedupeerden bij de politie, hun bank en Facebook baten niet.

Rekening blokkeren

Jaarlijks zijn er zo'n 43.000 aangiftes van dit soort internetfraude. Woordvoerders van de politie en de Betaalvereniging Nederland, waarin alle aanbieders van betaalsystemen zijn verenigd, zeggen dat de afspraken tussen banken en politie daarover duidelijk zijn.

Als de politie vijf aangiften binnen heeft waarin hetzelfde rekeningnummer in het geding is, neemt die contact op met de bank in kwestie. Die kan vervolgens beslissen de rekening te blokkeren. Dat gebeurt volgens verschillende banken ook tenminste één keer per week.

Waarschuwingen

Weken na de eerste aangifte van Lysanne Holkamp ging de fraude gewoon door via hetzelfde bankrekeningnummer, ondanks waarschuwingen aan het publiek van onder meer concertzaal De Melkweg in Amsterdam. Het is onduidelijk waarom de politie en Betaalvereniging niet in actie zijn gekomen.

ABN Amro, de bank achter de rekening die de fraudeur gebruikt, zegt niet op individuele gevallen in te kunnen gaan. Maar in het algemeen is het beleid bij de bank dat mensen wiens rekening wordt geblokkeerd, eerst drie weken de tijd krijgen om hierop te reageren. "Blokkeren is een vergaande stap, daar moet je uiterst zorgvuldig mee omgaan."

Facebook en Microsoft

Hoewel Facebook zegt zoveel mogelijk te doen om misbruik af te straffen, glippen oplichters er in de praktijk doorheen. Zo vertelt een slachtoffer wiens identiteit werd misbruikt door een oplichter dat Facebook wel snel reageert op klachten, in haar geval binnen enkele uren.

Maar oplichters maken telkens weer nieuwe profielen aan, vertelt ze. Al tien keer heeft ze bij Facebook aan de bel getrokken.​

Meewerken aan een onderzoek naar een oplichter ligt moeilijker. Zo overhandigt Microsoft - eigenaar van Outlook.com en Hotmail - alleen gegevens als een officier van justitie een verzoek neerlegt.

Dat gebeurt niet vaak: in de tweede helft van vorig jaar overhandigde Microsoft 300 keer data. Dat is het totale aantal gevallen waarin het softwarebedrijf gegevens overdroeg, niet alleen fraudegevallen.

De Fraudehelpdesk kreeg het afgelopen jaar 329 soortgelijke meldingen van internetfraude. André Vermeulen van de Fraudehelpdesk vreest dat het publiek cynisch wordt als er vervolgens niet adequaat wordt ingegrepen.

"Een half jaar geleden is er in Den Haag een grote internationale conferentie geweest over cybersecurity. Nederland zegt voorop te willen lopen, maar dit kunnen we niet regelen. Wat wij merken is dat het nog niet goed loopt in de samenwerking tussen de overheid en bedrijven. Er gebeurt wel iets, maar er moeten echt nog wel slagen worden gemaakt."

De Fraudehelpdesk wil dat het kabinet een 'waakhond' instelt die erop toeziet dat de betrokken partijen beter met elkaar samenwerken.

Directeur Fleur van Eck van de Fraudehelpdesk: "Partijen informeren elkaar maar half of helemaal niet. En dat heeft allerlei gevolgen voor slachtoffers. Oplichters zijn de lachende derde, ze halen het geld zo snel mogelijk van de rekening en gaan vervolgens vakantie vieren."