Ombudsman: overheid faalde bij invoering pgb
Door researchredacteur zorg Ardi Vleugels
De overheid heeft gefaald bij de invoering van het nieuwe systeem voor persoonsgebonden budgetten (pgb's). Volgens de Nationale ombudsman, Reinier van Zutphen, ging de overheid gehaast en onzorgvuldig te werk en bovendien stond het belang van de burgers niet voorop. De ombudsman noemt de gang van zaken in een nieuw rapport exemplarisch voor de manier waarop de overheid omgaat met mensen.
Voorafgaand aan het nieuwe systeem voor de uitbetaling van pgb's is wel nagedacht over de gevolgen. Maar uiteindelijk was het ministerie van Volksgezondheid toch vooral bezig met fraudebestrijding en systemen, stelt de Nationale ombudsman. Wetswijzigingen moesten in een laat stadium snel worden doorgevoerd. Wat hiervan de gevolgen waren voor burgers raakte op de achtergrond.
Van Zutphen heeft onderzocht hoe de overheid omgaat met het belang van burgers. De nieuwe zorgverzekeringswet, het betalingssysteem voor toeslagen of het nieuwe pgb-systeem: de burger is telkens de dupe. Achteraf vragen publiek en politiek zich dan af hoe het zo mis heeft kunnen gaan, maar er verandert niets, stelt de ombudsman.
Duur
Over de problemen met de uitbetaling van pgb's door de Sociale Verzekeringsbank trekt de ombudsman een aantal conclusies. Door de late wetgeving konden gemeenten, zorgkantoren en budgethouders zich niet goed voorbereiden. En daardoor is een systeem, dat juist als doel had om fraude terug te dringen en dus de kosten te drukken, uiteindelijk duur geworden door “herstelmaatregelen en mogelijke schadeclaims”.
Het moet niet zo zijn dat betalingen worden gestopt aan mensen die zorg nodig hebben.
De taakverdeling tussen het ministerie en de SVB was niet helder en het ministerie trok te weinig de regie naar zich toe. De overheid heeft bij de invoering van het systeem niet voldaan "aan wat een burger in redelijkheid van de overheid mag verwachten”, schrijft de ombudsman. Bovendien is het systeem volgens hem zeer ingewikkeld en dus weinig gebruikersvriendelijk.
Staatssecretaris Van Rijn laat de problemen bij de invoering van het nieuwe pgb-stelsel al doorlichten. De ombudsman dringt erop aan dat de overheid bij een volgende wetswijziging rekening houdt met voorgaande ervaringen. Burgers moeten beter worden geïnformeerd en systemen moeten begrijpelijk zijn voor de gebruiker. En de verantwoordelijke bestuurders moeten meer tijd nemen voor de invoering.
In een reactie zegt Van Rijn dat hij de hoofdconclusie van de ombudsman deelt dat bij de invoering van het nieuwe pgb-systeem niet is voldaan aan wat burgers zouden mogen verwachten. Hij neemt de aanbevelingen van Van Zutphen ter harte om het systeem voor burgers beter en eenvoudiger te laten werken. Van Rijn betrekt die aanbevelingen bij de plannen die hij nu uitwerkt.