90-jarige weerman: dit werk houdt een mens jong
Hij heeft veel bewonderaars die graag een plank vrijhouden voor zijn boeken: weerman en schrijver Jan Buisman. Hij wordt beschouwd als de grote chroniqueur van het weer, ook internationaal.
Vandaag viert de schrijver en historicus zijn 90-ste verjaardag. Deze week verscheen het zesde deel uit de serie Duizend jaar weer, wind en water in de Lage Landen. Van de reeks zijn tot nu toe 35.000 exemplaren verkocht.
In samenwerking met het KNMI beschrijft Buisman de invloed die weer en wind door de eeuwen heen hadden op de geschiedenis. Het zojuist verschenen deel behandelt de jaren 1750 tot 1800. Het is de periode van de Franse inval, politieke ruzies en grote wateroverlast.
Vreeslyk gehuil
Grote en kleine incidenten geeft Buisman aandacht in ruim duizend pagina’s. Hij beschrijft de zeebeving en de verwoestende tsunami van 1 november 1755 bij Lissabon. In Amsterdam slingeren de kroonluchters en in het dok in Vlissingen botsen oorlogsschepen tegen elkaar.
En Buisman staat stil bij de extreme droogte en hitte in 1783. Mensen klagen die zomer over hoofdpijn en een droge keel. Na de hitte volgt noodweer. Op zondag 3 augustus wordt Den Bosch overvallen door een hevig onweer. "Met eenen verbazenden wind en vreeslyk gehuil."
Wij hadden nog geen eens donder gehadt.
Bij Buisman hebben hagelstenen de omvang van duiveneieren, wast het water en vergaat menig schip. In februari 1791 gaat het op zee en op de meren vreselijk tekeer. Bij Elburg en Kampen breekt de Zuiderzeedijk door. In Haarlem wordt de trekschuit uit de vaart genomen omdat het water zo hoog staat dat de pendeldienst niet onder de bruggen door kan.
Geklaagd over het weer wordt er in de achttiende eeuw ook al. Hendrik Olinjus, burgemeester van Harlingen, kan er wat van. Buisman haalt hem geregeld aan. De ene keer vindt de Fries het voorjaar te nat een andere keer moppert hij over de saaie zomer. "Wij hadden nog geen eens donder gehadt, al drooge Noorde wind met betrokken lugt."
Buisman is nooit met pensioen gegaan. Hij werkt stug door aan de laatste twee delen van de serie. Die moeten over enkele jaren gereed zijn. De reden voor zijn ijzeren arbeidsethos? "Dit werk houdt een mens jong."