Opbrengst boven veiligheid bij gaswinning
Bij de gaswinning in Groningen stond de maximale opbrengst op de eerste plaats en niet de veiligheid van de inwoners van Groningen. Dat schrijft de Onderzoeksraad voor Veiligheid (OVV) in het rapport Aardbevingsrisico's in Groningen over de besluitvorming rond de gaswinning.
De raad vindt dat de bij de gaswinning betrokken partijen tegenover de Groningers moeten erkennen dat zij tot 2013 niet zorgvuldig zijn omgegaan met hun veiligheid. Dat is een voorwaarde om de geschonden relatie met de bevolking te kunnen herstellen.
Staatstoezicht
Het conceptrapport was eerder al uitgelekt via de NOS en RTV Noord. Daaruit bleek al dat veiligheid geen enkele rol heeft gespeeld en dat wordt nu door het definitieve rapport bevestigd. Daarin is de besluitvorming rond de gaswinning in de periode van 1959 (de ontdekking van het gasveld) tot januari 2014 bekeken.
De raad concludeert dat vanuit het ministerie van Economische Zaken, de NAM en toezichthouder SodM weinig oog was voor ongerustheid en gevoelens van onveiligheid. Gaswinning, maximale opbrengst en continuïteit van de gasvoorziening waren belangrijker.
Wantrouwen
De communicatie over de door de gaswinning veroorzaakte aardbevingen kenmerkte zich door een technocratische benadering.
De Groningers kregen telkens geruststellende boodschappen te horen en werden te weinig betrokken. Daardoor konden ze zich geen goed beeld vormen van de situatie en werden ze voor voldongen feiten gesteld.
"De ongelijke verdeling van de opbrengsten, de ontoereikende schadeafhandeling en de gebrekkige communicatie hebben in belangrijke mate bijgedragen aan het wantrouwen en de toenemende onveiligheid bij inwoners", schrijft de OVV.
Hard oordeel
Een van de problemen is dat de toezichthouder, het Staatstoezicht op de Mijnen (SodM), niet onafhankelijk genoeg is. De raad adviseert om de toezichthouder onafhankelijker te maken van het ministerie van Economische Zaken, waar het nu onder valt.
Over het ministerie velt de raad een hard oordeel. Economische Zaken was als enige overheidspartij betrokken bij de gaswinning en verantwoordelijk voor het behartigen van alle publieke belangen, waaronder de veiligheid, maar het ministerie was dermate onderdeel van een "gesloten bolwerk" dat het veiligheidsbelang in de praktijk ondergeschikt was.
Andere ministeries
De NAM krijgt het verwijt dat de organisatie zijn zorgplicht niet voldoende is nagekomen. De exploitant had moeten onderzoeken welke gevolgen de gaswinning had. Een fundamenteel onderzoeksprogramma ontbrak; de raad adviseert aan alle partijen om zo'n programma op te zetten.
De OVV adviseert ook om andere ministeries dan alleen Economische Zaken bij de gaswinning te betrekken. En de veiligheid van bewoners moet een belangrijke factor worden binnen de besluitvorming over de gaswinning.