Veel maatschappijen meden Oost-Oekraine
Drie dagen voor de ramp met vlucht MH17 waarschuwde Oekraïne Nederland en andere landen over de gevaarlijke situatie in het luchtruim, maar sommige luchtvaartmaatschappijen vlogen toen al maanden niet meer boven Oost-Oekraine. Onder die maatschappijen waren British Airways, Air France, Delta, Qantas, Korean Air, Cathay Pacific en China Airlines.
Begin 2014 brak het conflict uit tussen pro-Russische separatisten en het Oekraïense leger. In de maanden voorafgaand aan de ramp, op 17 juli, namen dagelijks 200 à 300 vluchten een alternatieve route. Zo'n honderd vluchten per dag van zestig maatschappijen namen nog wel hun normale route over het conflictgebied. Waarom sommige maatschappijen besloten niet meer boven het gebied te vliegen, willen ze niet toelichten, omdat de onderzoeken naar de crash nog lopen.
AIVD en MIVD
Opvallend is dat Air France het oosten van Oekraïne meed en KLM niet, terwijl de bedrijven gefuseerd zijn. Emeritus-hoogleraar Luchtvaart Hugo Roos zei eerder tegen Nieuwsuur dat dit waarschijnlijk komt doordat Air France nauwe banden heeft met de Franse inlichtingendiensten. De AIVD en MIVD wisselen niet structureel informatie uit met de Nederlandse luchtvaartmaatschappijen. MH17 was een gecombineerde vlucht van Malaysia Airlines en KLM.
De European Aviation Safety Agency waarschuwde in april dat het luchtruim boven de Krim gemeden moest worden, maar zei toen niets over Oost-Oekraïne. In mei kwamen de eerste signalen dat separatisten wapens hadden om vliegtuigen uit de lucht te halen. Het luchtruim werd toen onder 7925 meter gesloten voor de burgerluchtvaart. Daarboven mocht men blijven vliegen.
Antonov
Half juli werden er twee toestellen neergehaald boven het gebied, een Antonov-transportvliegtuig op 14 juli en een gevechtsvliegtuig op 16 juli. Een Oekraïense regeringswoordvoerder lichtte na het neerhalen van de Antonov een aantal diplomaten van bevriende landen in, waaronder Nederland. De Nederlandse overheid speelde de informatie niet door naar luchtvaartmaatschappijen, zo bleek gisteren bij de beantwoording van Kamervragen.
Na het neerschieten van de Antonov oordeelde de luchtverkeersleiding in Kiev dat het luchtruim nog steeds veilig genoeg was voor de burgerluchtvaart. Toestellen moesten voortaan wel op een hoogte vliegen van tenminste 9,7 kilometer.
Een dag later stort vlucht MH17 van Malaysia Airlines neer in Oost-Oekraïne. Het toestel vloog op bijna 10 kilometer hoogte. Sinds de crash is het luchtruim boven Oost-Oekraïne helemaal gesloten.
