'Ik wil weg uit Gaza'

• Monique van Hoogstraten

  Correspondent Israël

Van 20 tot en met 31 december blikken correspondenten en verslaggevers van de NOS terug op het nieuwsjaar 2014. Vandaag correspondent Monique van Hoogstraten over de oorlog in Gaza.

Terwijl ik dit schrijf, is Hossam aangekomen in Egypte. Vandaag. Het lijkt een simpel feit: Hossam al-Ashi is vertrokken uit Gaza.

Veel lezers kennen hem nog van een reportage die ik in Gaza maakte tijdens de oorlog. Hossam was afgelopen jaren mijn chauffeur en gids in de Gazastrook. Op 21 juli bombardeerde de Israëlische luchtmacht het huis van zijn buren plat. Hij hielp de dode buren opgraven. In al die jaren had ik Hossam niet zo gezien, zo grauw.

Na vijftig lange dagen en nachten kwam de oorlog tussen Gaza en Israël tot stilstand. Het dodental liep in de duizenden, het aantal verwoeste en vernielde huizen in de tienduizenden. Dat zijn getallen.

Zo zijn er ook getallen te geven over internationaal hulpgeld dat, door tal van politieke redenen, niet doorkomt, de nog hogere werkloosheid dan er al was, of de millimeters regen die sinds het begin van de winter zijn gevallen op de puinhopen, waartussen hier en daar mensen proberen te wonen.

Afgeknepen keel

Gaza is in depressie. Dat is niet in cijfers te zeggen, maar wel alom voelbaar als je er nu op bezoek bent. "Kun je me meenemen?" of "Hoe kom ik hier weg?" Het is zonder overdrijving de vraag die me de laatste tijd het vaakst is gesteld. Gaza heeft een relatief jonge bevolking, en al die jonge mensen, in dat minuscule stukje land ingeklemd tussen hekken en een afgegrendelde zee, hebben niets om naar uit te zien. Het voelt als een afgeknepen keel.

Onlangs sprak ik Hasan Zeyada, een bekende psycholoog uit Gaza die al jarenlang werkt met oorlogstrauma’s. "Er heerst een gevoel van machteloosheid en hopeloosheid", vertelde hij. "Iedereen probeert steeds weer oplossingen te vinden, maar de motivatie begint te verdwijnen." Zelf werd Zeyada tijdens de laatste oorlog van hulpverlener ook slachtoffer. Hij verloor zijn moeder en drie broers bij een Israëlisch bombardement.

Er komt een sms’je binnen op mijn telefoon van een Israëlische persdienst. "Twee Palestijnen zijn het veiligheidshek doorgegaan, opgepakt en ondervraagd. Ze hadden geen wapens bij zich." Alsof ik erop zat te wachten voor dit stukje. Deze week berichtte een Israëlische krant dat steeds meer Palestijnen uit Gaza naar Israël proberen te vluchten. Ze lopen door de bufferzone naar het hek en hopen dat ze niet worden doodgeschoten, maar gearresteerd. Zij verkiezen de cel in Israël boven de gevangenis die Gaza is. Sinds september waren het er 66, zegt het Israëlische leger. De twee van vandaag waren daar niet bijgeteld.

Hossam is dus een geluksvogel. Hij kreeg een visum voor Zweden. Zijn vrouw en twee kinderen konden daar al eerder heen. Vijftien maanden zag hij dagelijks via Skype hoe zijn dochter en zoon groter werden, het Zweeds machtig werden en in dikke winterjassen in de sneeuw speelden. Hossam moest lang wachten, eerst op een visum, toen op het moment dat Egypte de enige grensovergang een keer zou opendoen. Maar nu is hij op weg naar zijn gezin.

Maar het is geluk dat zeer doet. Zijn moeder, zus en broer Wisam (zelden zag ik twee broers die zo bevriend zijn met elkaar als Hossam en Wisam) kunnen niet weg. Die zitten daar vast, in Gaza.

Tot slot van deze ietwat sombere eindejaarsbijdrage een linkje naar een terugblik op de oorlog die ik schreef voor de krant Trouw. Ter overdenking.

Bekijk hier ook alle andere overzichten en verhalen van 2014.