Orgaandonatie na euthanasie makkelijker
Het wordt binnenkort makkelijker om organen te doneren na euthanasie. Het Rotterdamse Erasmus MC en het academisch ziekenhuis Maastricht (MUMC) hebben een landelijke richtlijn opgesteld waar de Nederlandse Transplantatie Stichting zich momenteel over buigt.
Na goedkeuring wordt dit protocol, waarin stap voor stap wordt beschreven hoe de procedure voor orgaandonatie na euthanasie moet verlopen, bindend voor ziekenhuizen en artsen in het hele land. Hij is nu al beschikbaar voor medici die vragen hebben over de beste aanpak.
Doordat de combinatie nog tamelijk onbekend is, zijn er in Nederland tot nu toe slechts zes gevallen bekend van orgaandonatie na euthanasie. In België, het enige andere land ter wereld waar euthanasie is gelegaliseerd, zijn dat er meer.
Medisch ethicus Gert van Dijk en transplantatiecoördinator Hanneke Hagenaars van het Erasmus MC, die het protocol met Jan Bollen van het MUMC schreven, hopen dat een duidelijke richtlijn bijdraagt aan een toename van het aantal beschikbare organen.
Ziekenhuizen
Huisartsen krijgen met enige regelmaat te maken met dodelijk zieke patiënten die anderen graag willen helpen door na euthanasie hun organen te doneren. Zo’n vooruitzicht kan veel troost bieden; de onvermijdelijke dood krijgt nog enige zin.
In de praktijk gaat het onder meer om mensen met een spier- of zenuwziekte zoals ALS of MS. De organen van kankerpatiënten zijn meestal niet geschikt voor orgaandonatie.
Sommige ziekenhuizen hikken aan tegen orgaandonatie na euthanasie, onder meer omdat er bij deze procedure een ‘vreemde’ huisarts naar het ziekenhuis moet komen om daar de euthanasie uit te voeren. Bij orgaandonatie moeten de organen immers binnen enkele minuten na het intreden van de dood worden uitgenomen en dat kan alleen in de buurt van een operatiekamer.
Verdubbeling
In 2013 waren er 273 mensen van wie de organen na hun dood in het ziekenhuis beschikbaar kwamen voor donatie. In datzelfde jaar waren er meer dan 4800 meldingen van euthanasie en hulp bij zelfdoding. Van Dijk: “Zelfs als een klein percentage van die laatste groep kiest voor orgaandonatie na hun dood, betekent dat een verdubbeling van het aantal zogenoemde postmortale orgaandonoren”.
Hagenaars voegt daaraan toe dat zelfs als het er in de praktijk maar een paar zijn, dat er dan nog altijd mensen mee kunnen worden gered. "De wachtlijsten voor mensen die wachten op een donororgaan blijven lang", zegt zij.
Afscheid
Reden voor sommige patiënten om uiteindelijk toch niet te kiezen voor orgaandonatie na euthanasie is dat zij dus niet thuis kunnen overlijden en vooraf medische testen moeten ondergaan. Dat laatste kan een grote belasting zijn voor mensen die toch al ernstig ziek zijn.
Ook is er weinig tijd voor de naasten om onmiddellijk na de euthanasie afscheid te nemen. Dat kan pas na de orgaandonatie.
Zelfdoding
De procedure is niet mogelijk na zelfdoding. Niet alleen stellen ziekenhuizen nooit ruimte beschikbaar voor zelfdoding, er moet bij een onnatuurlijke dood ook altijd lijkschouwing worden gedaan. Dat kost veel tijd en maakt orgaandonatie in veel gevallen onmogelijk.