Scheidsrechter Björn Kuipers spreekt de Braziliaanse sterspeler streng toe
NOS Voetbal

Keuze voor arbiter WK-finale is dilemma tussen politiek en kwaliteit

Met de finale in het zicht gaat het op het WK niet alleen maar om de voetballers. Ook de scheidsrechters komen in de schijnwerpers te staan: wie gaat de finale leiden? En hoe wordt dat bepaald? Maakt 'onze' Björn Kuipers nog kans? Oud-scheidsrechters Jaap Uilenberg en Mario van der Ende vertellen.

Politiek. Dat woord loopt als een rode draad door de scheidsrechtersbenoemingen, stelt oud-scheidsrechter Mario van der Ende. Hij was lid van het scheidsrechterscomité van de FIFA tijdens het WK in Duitsland in 2006.

'Neutraliteit voor nationaliteit'

Van der Ende zag hoe de toewijzing van scheidsrechters niet alleen een kwestie van kwaliteit was. "De heersende gedachte was: we moeten zoveel mogelijk landen tevreden houden", zegt de oud-leidsman. "Je kreeg een soort opdracht mee: zoveel mogelijk spreiding van scheidsrechters om zoveel mogelijk landen tevreden te houden."

"Ik heb toen voorgesteld om voor iedere vergadering Keep the customer satisfied van Simon & Garfunkel te draaien. Als het tevreden houden van zoveel mogelijk continenten de belangrijkste reden is om mensen te rekruteren, dan gaan we aan één ding voorbij en dat is kwaliteit."

"Ik heb altijd gezegd: neutraliteit is het belangrijkste kenmerk van een scheidsrechter en niet nationaliteit. Als ik internationaal floot, liep ik met een UEFA- of FIFA-embleem op mijn shirt, niet met een oranje kaas op mijn hoofd of een oranje toetertje in mijn hand."

Scheidsrechter Mario van der Ende in actie in 2001

Van der Ende verwijst naar het ijshockey. Daar is het van ondergeschikt belang uit welk land een scheidsrechter komt. Zo werd de olympische ijshockeyfinale tussen Canada en Zweden in Sotsji geleid door meerdere Canadezen. Van der Ende: "Die gasten worden gekozen omdat ze de besten zijn."

"Daar kunnen we in het voetbal wat van leren. Ik ben er voorstander van om de beste te kiezen. Wat maakt het mij uit of een Kroaat een finale tussen Kroatië en Frankrijk leidt? Dat is de uiterste consequentie van kwaliteit. We geven scheidsrechters nu het label dat hij niet onpartijdig is, terwijl dat toch je hoogste en grootste goed als scheidsrechter is."

Poolse landdag

De scheidsrechterscommissie van de FIFA, die beslist over de aanstellingen, is nu een bont gezelschap met twaalf leden uit onder andere Nieuw-Zeeland, Qatar, de Seychellen, Mauritius en de Solomon Eilanden, met als voorzitter de vroegere Italiaanse toparbiter Pierluigi Collina. Een vergadering van die commissie kan makkelijk verzanden in een Poolse landdag waar politiek centraal staat, stelt Van der Ende. "Hoe standvastig is die commissie, gaan ze voor kwaliteit?"

Van der Ende ziet de arbitrage het liefst losgekoppeld van de voetbalbond, als een zelfstandig en onafhankelijk instituut. "Ik denk dat de scheidsrechters onafhankelijk moeten zijn. Nu ben je ingekapseld in een politiek bolwerk waar allerlei lijntjes lopen die mede jouw carrière bepalen."

Jaap Uilenberg eind jaren 90 als toparbiter

Jaap Uilenberg, lid van de scheidsrechterscommissie van de Europese voetbalunie UEFA, ziet dat anders. "De FIFA is en blijft een wereldorganisatie waarbij je met alle organisaties en continenten rekening moet houden en je van elk continent scheidsrechters moet hebben."

Het scheidsrechterskorps als onafhankelijke professionele organisatie? Uilenberg ziet het niet zitten. "Binnen de FIFA is dat niet denkbaar. Dat is een organisatie die de hele wereld moet managen en tevreden houden en dan kun je niet zeggen: ik stel van dat continent even geen scheidsrechters aan. We moeten geen pogingen doen om dat te veranderen, want dat verander je toch niet."

En het WK in Rusland toont volgens Uilenberg ook aan dat er geen enkele reden is om ontevreden te zijn. "De beste scheidsrechters blijven toch wel over. Als je ziet hoe op dit WK de kwartfinales gefloten zijn en als je kijkt naar hoe de halve finale dinsdag gefloten is: de komende wedstrijden zullen door de beste scheidsrechters worden geleid."

Alireza Faghani, favoriet van Mario van der Ende en Jaap Uilenberg

Waarmee de vraag resteert welke leidsman zondag de finale mag leiden?

Uilenberg is onder de indruk van de Iraniër Alireza Faghani en de Braziliaan Sandro Ricci. Hun manier van leidinggeven is zowel ontspannen als kordaat, meent Uilenberg. "Ze zijn niet te kinderachtig in hun beslissingen, communiceren goed met de spelers, zien veel en hebben niet veel kaarten nodig."

'Kuipers subtop, niet top'

Zowel Uilenberg als Van der Ende ziet collega Björn Kuipers niet in de finale verschijnen. Van der Ende: "Het is heel goed dat hij vier wedstrijden heeft geleid. Dat geeft aan dat hij binnen de FIFA vertrouwen geniet. Kuipers heeft het goed gedaan."

Maar de finale is een brug te ver, meent Van der Ende. "Er zijn een paar momenten die voor mij maken dat Kuipers dit WK tot de subtop behoort en niet tot de top. Zoals die teruggedraaide strafschop van Brazilië tegen Costa Rica. Dat is net het verschil met mijn toptwee: Faghani uit Iran en Néstor Pitana uit Argentinië. Die heb ik nog niet op zulke foutjes kunnen betrappen."

Deel artikel:

Advertentie via Ster.nl