In 1938 is er olie gevonden in Den Haag, maar het wordt niet opgepompt
In Den Haag is olie gevonden, onder de grond. Dat was bij de Mient, in juli 1938. Op de plek van de vondst staat zelfs een heus gedenkteken. Maar waarom is er daar naar olie geboord en hoezo wordt het niet opgepompt? We zouden het momenteel tenslotte prima kunnen gebruiken, gezien de oliecrisis. Daar zit een heel bijzonder verhaal aan vast, dat niet veel mensen kennen.
De olie werd gevonden op het terrein waar nu een kinderboerderij staat. Volgens het gedenkteken gaat het om de eerste olievondst in West-Nederland. De boring werd gedaan door de Bataafsche Petroleum Maatschappij, zegt het bordje. Maar die bestaat niet meer.
Na enig speurwerk komen we erachter dat die firma, met vestigingen in onder meer Den Haag en Rijswijk, is overgenomen door Shell. Het hoofdkantoor van de Bataafsche Petroleummaatschappij aan de Carel van Bylandtlaan in Den Haag, uit de jaren '10 van de vorige eeuw, is nog steeds bij Shell in gebruik.
Archiefmap is kwijt
Daar hebben ze het archief nog van de Bataafsche Petroleummaatschappij, maar het dossier over deze olieboring 'ontbreekt helaas sinds 1968', laat de manager Historical Heritage & Archive aan ons weten. Wel zegt ze ons dat er in 1938 een expositie is gehouden over het boren naar olie in Indonesië. Naar die expositie is toen ook een excursie voor het personeel georganiseerd.
Professor Jan Dirk Jansen van de TU Delft doet onderzoek naar de 'stroming in de ondergrond' en kent het verhaal ook. 'In die tijd werd er in het westen van het land nog niet naar olie geboord, die kwam toen vooral uit Indonesië.' Dat verklaart ook de naam van de oliemaatschappij: Batavia was de hoofdstad van het toenmalige Nederlands-Indië.
Gat snel dichtgegooid
'Op die tentoonstelling op de Mient stond toen ook een groot huis uit Indonesië', vertelt Jansen. 'Destijds was iedereen voor de oliewinning helemaal gefocust op Indonesië.' Als onderdeel van die tentoonstelling werd getoond het boren in zijn werk ging en daarbij werd tot ieders verbazing inderdaad olie naar boven gehaald, staat te lezen op de website van de Geologische Dienst Nederland.
Omdat het boren te gevaarlijk was -er stonden al huizen in de omgeving- is het gat snel dichtgegooid, zo lezen we. Maar betekent dit dan ook dat er in uw achtertuin ook olie kan zitten? 'Nou, die kans is niet zo groot als je gaat boren in bijvoorbeeld Den Haag of pak 'm beet Katwijk', zegt professor Jansen. Hij legt uit: 'Toen het ontdekt was op de Mient, is er ook op andere plekken gezocht. Dat gebeurde met een soort echo, waarmee een plaatje is gemaakt van de ondergrond.'
Ja-knikkers in Delft
Bij ons in het westen zijn honderden proefboringen gedaan en sommige waren succesvol. 'In Rijswijk en Wassenaar bijvoorbeeld, maar daar is het boren inmiddels gestopt. In de Delftse Hout stonden zelfs ja-knikkers, maar dat veld is ook uitgeput', zegt Jansen.
De kans dat we nu nog nieuwe olie vinden is volgens hem niet zo heel groot. 'Nou ja, wel buiten de kust. Daar zijn nog steeds gebieden die niet goed in kaart zijn gebracht. Dus met die stijgende olieprijzen is daar ineens weer interesse voor.'
Tuinders vinden soms ook olie
Wel wordt er soms nog olie gevonden door tuinders. 'Die boren met geothermie naar warm water om hun kassen te verwarmen, omdat gas steeds duurder wordt. En bij dat boren wordt soms een heel klein beetje olie aangetroffen.'
Dat werken met geothermie is ooit begonnen in Pijnacker. 'Op 2 kilometer diepte kun je warm water uit de grond halen. Bij het slaan van de eerste putten vonden ze tot hun verrassing ook olie. Dat is toen met een tank afgevoerd en ergens in de Botlek geraffineerd.'
Niet opnieuw boren in Den Haag
En niet alleen olie werd er gevonden. 'Nee, soms komt er ook een heel klein beetje gas mee. Dat verstoken die tuinders dan meteen in hun warmtekrachtcentrale', zegt Jansen. Maar onder de Mient in Den Haag wordt dus al sinds 1938 niet meer geboord.
En dat gaat ook niet meer gebeuren, als het aan Shell ligt. 'We hebben niet de intentie daar alsnog naar olie te boren', laat een woordvoerder weten.