Zijn er écht geheime gangen onder de binnenstad van Leerdam? 'De vondst komt steeds dichterbij'

Je kan het niet zien, maar het is er (mogelijk) wel: een compleet gangenstelsel dat onder de hele binnenstad van Leerdam doorloopt. Tenminste, dat denkt Peter van Rooden van de historische vereniging. Al generaties lang horen Leerdammers over die mysterieuze gangen. Maar of ze waar zijn? Een kijkje in de zoektocht van Peter. "Er zijn zóveel verhalen over, er moet wel een kern van waarheid in zitten."

Om maar met de deur in huis te vallen: het is nogal ingewikkeld om onderzoek te doen naar het gangenstelsel - of-ie er nu wel of niet is. Peter begint al te lachen. "Ja, het zit onder de grond, hè. We zouden dolgraag gaan graven, maar dan komt de gemeente achter ons aan, schat ik in."

Saillant detail is dat Peter niet eens in Leerdam woont, maar in Roosendaal. Eerdere generaties van zijn familie kwamen wél uit Leerdam. En zo zijn de verhalen van vader op zoon doorgegeven, legt hij uit. "En we zijn niet de enigen, laat ik dat duidelijk maken. Er zijn zoveel families in Leerdam die zijn opgegroeid met het idee: o ja, er liggen geheime gangen ónder de binnenstad."

Wilde verhalen

De gekste verhalen gaan rond, geeft hij toe. Over een achtergelaten schat van goud, bijvoorbeeld. Of Spanjaarden die er waardevolle spullen hebben laten liggen. "Heel eerlijk: dat is waarschijnlijk nonsens. Toch zijn er zoveel inwoners die iéts over de gangen weten, dat ik dacht: hier moeten we wat mee."

Al snel zag hij in: in geen enkel historisch archief wordt er gesproken over een zogenaamd gangenstelsel in de glasstad. Nee, een enkele krant in de jaren 60 heeft het erover, en mondeling wordt er van alles overgedragen. Maar daar blijft het wel een beetje bij. Als hij samen met onderzoekspartner Astrid een paar jaar geleden gaat graven, komt hij niet veel tegen. Tot nu: in de kelder van een huis in de Leerdamse binnenstad, weet hij niet wat hij ziet.

'Kijk, een ingang'

"De mensen die daar woonden hadden al eerder wat uitgegraven omdat ze niet wisten wat er precies in de kelder zat. Toen Astrid en ik daar naar beneden liepen, dachten we: dit lijkt ongelofelijk veel op de ingang van een gangenstelsel." Wat 3D-foto's later en hij voelt zich gesterkt in die mening. Meters lang - richting de Grote Kerk - lijkt er in ieder geval een gang te liggen. "Ook hebben we van ooggetuigen gehoord dat er in de Grote Kerk een ingang was naar benéden. En verderop heb je hetzelfde: daar liep iemand in de jaren 80 ineens ónder de straat Oostwal."

Is het een fabel of een feit? Die vraag kan hij nog niet beantwoorden. Ergens de komende maanden spreekt hij af met een bouwhistoricus. Stel dat die ook zegt dat de kans groot is dat Leerdam tóch zo'n stelsel heeft, hoopt hij ook met de gemeente Vijfheerenlanden om de tafel te gaan. "Wie weet kan er dan wel een subsidie komen om dit verder uit te zoeken. Als je zo'n geschiedenis hebt, laat je die toch niet zomaar gaan?"

Op de vraag wat hij denkt van al zijn harde werk als er géén mysterieus stelsel blijkt te zijn - of het 'gewoon' een oud riool is? "Nou, dat zou jammer zijn. Maar: we hebben wel veel andere dingen over Leerdam ontrafeld. We hebben vooral zoveel mooie verhalen gehoord van families die hier al heel lang wonen."

Tips welkom

Mocht iemand nog tips hebben, zijn die zeker welkom, zegt hij. "De vondst komt steeds dichterbij, daar ben ik van overtuigd. Wat het antwoord ook is, trouwens."