Utrechtse clubs stellen regels op voor deelneming aan voetbalscholen: 'We willen af van de uitwassen'

Een aantal grote Utrechtse clubs wil paal en perk stellen aan de opkomst van particuliere voetbalscholen. Spelers komen soms niet op trainingen van hun eigen team, raken overbelast én er wordt ze een enorme worst voorgehouden. "Het probleem zit bij een paar voetbalscholen die de BVO-droom verkopen."

Piethein Leune, van de technische jeugdcommissie van PVCV, haast zich om eraan toe te voegen dat het gaat om een kleine minderheid. Je hebt voetbalscholen die verbonden zijn aan een amateurclub en daar is volgens hem weinig mis mee. "Maar dat gedweep met die BVO's (Betaald Voetbal Organisaties – red.), dat neigt naar kenmerken van kinderhandel en kindermishandeling. Dat is nou juist niet wat we willen. We hebben het gevoel dat dit een weg is die een onveilige omgeving creëert voor kinderen. Die scholen adverteren ook massaal met de spelers die ze naar een club hebben gebracht. Dat soort uitwassen, daar wil je vanaf."

Sterke opkomst

Het amateurvoetbal heeft al jaren te maken met een sterke opkomst van commerciële voetbalscholen. Kinderen kunnen daar tegen betaling terecht voor extra trainingen en soms zelfs wedstrijden, naast de trainingsmomenten en wedstrijden op hun eigen club. De scholen zijn er in alle soorten en maten: er zijn er die gezellige kampen organiseren in de schoolvakanties, maar er zijn ook scholen die een soort bijlessen bieden. Als je kind het niet haalt in het eerste of zelfs droomt van een profcarrière kun je daar je toevlucht zoeken.

Voetbalclubs in de regio zien steeds vaker dat spelers zich aansluiten bij zo'n voetbalschool en het lijkt sinds corona nog een iets grotere vlucht te hebben genomen. In een appgroep met clubs met een grote jeugdafdeling, waaronder PVCV, Hercules en De Meern, werd daarom de wens uitgesproken om toch maar beleid te gaan maken over de omgang met voetbalscholen. Hercules neemt daarbij het voortouw en de verwachting is dat de andere clubs dit in meer of mindere mate overnemen.

"Wat wij het belangrijkste vinden is dat de prioriteit van spelers gewoon bij de vereniging ligt", zegt Jesse de Boer, Hoofd Jeugdopleiding van USV Hercules. "We zien wel dat door ambities en dromen van sommige spelers dat dat nog wel eens verschuift. Daarom zeggen we ook: als we dat goed kunnen begeleiden, dan kan een voetbalschool aanvullend zijn, maar niet ter vervanging."

Mag niet ten koste van de club gaan

Spelers komen nu soms niet op trainingen of zelfs bij wedstrijden, omdat ze met hun voetbalschool een potje kunnen spelen tegen een profclub. "Dat wil je ze ook niet ontnemen, maar het moet niet ten koste gaan van de club." De Boer denkt daarom aan een verregaande samenwerking met één voetbalschool, waarmee duidelijke afspraken kunnen worden gemaakt. En daarnaast misschien jokers, die ingezet kunnen worden als je echt een keer afwezig wil zijn om elders te voetballen.

In dezelfde appgroep zit AS80 uit Almere, dat voetbalscholen voor clubleden rigoureus verboden heeft. Zo ver wil Hercules niet gaan. "Als jongens een droom hebben en voetbalscholen kunnen daaraan bijdragen, dan kan dat best een meerwaarde hebben, mits er goed gecommuniceerd wordt met de verenging. Maar we proberen te voorkomen dat spelers te pas en te onpas kiezen voor de voetbalschool en niet voor de club."

Onderzoek

Voetbalscholen kunnen inderdaad best een waardevolle toevoeging vormen op het aanbod van verenigingen, zegt onderzoeker Jan-Willem van der Roest van de Universiteit Utrecht. Veel verenigingen werken samen met een voetbalschool en zijn daar ook tevreden over. De aan de clubs verbonden voetbalscholen "zijn een aanvulling op de jeugdopleiding", "versterken de club" of "nemen activiteiten uit handen", zo antwoorden clubs in de regio ook op vragen van RTV Utrecht.

Maar er zijn volgens onderzoeker Van der Roest wel degelijk risico's: trainers van voetbalscholen zijn soms erg dicht betrokken bij de jeugdopleiding, waardoor ongewenste situaties ontstaan rondom de selectie van talenten. In sommige gevallen is er zelfs inmenging in het bestuur van de vereniging. Daar zit volgens de onderzoeker zelfs "een kwetsbaarheid voor vermenging van onder- en bovenwereld". Daarnaast is er soms weinig toezicht op de veiligheid van kinderen én worden voetbalvelden gebruikt zonder te betalen aan de gemeente. Van der Roest concludeert dit na onderzoek in Amsterdam – "waar inmiddels meer voetbalscholen dan verenigingen zijn" – maar hij zegt desgevraagd dat de situatie in Utrecht mogelijk vergelijkbaar is.

Als het gaat om het ongevraagde gebruik van de velden, gaat die vlieger zeker op. In een enkel geval adverteert een externe voetbalschool op zijn website zelfs met het adres van een vereniging, zonder de club hier ook maar iets vanaf wist. Laat staan dat ze daar toestemming voor hadden verleend.

Agressief benaderd

"Wij hebben de ervaring dat ze buurtkinderen die een balletje trappen wegsturen", zeggen ze bijvoorbeeld bij VV Voorwaarts uit Utrecht over hun ervaringen met één voetbalschool in het bijzonder. "Als we er zijn en ze aanspreken dat ze illegaal gebruik maken van het complex en materialen, worden we agressief benaderd. We hebben zelfs een keer aangifte moeten doen".

Maar vooral de banden die voetbalscholen zeggen te onderhouden met zaakwaarnemers en scouts leiden tot gefronste wenkbrauwen. Het zijn volgens Piethein Leune van PVCV 'allemaal valse beloftes die worden gemaakt'. "Het kost de mensen heel veel geld en de kans dat er ooit wat uitkomt is heel gering. De kans dat een jeugdspeler ook echt profvoetballer wordt is 1 op 10.000."

Vrees voor sociale ongelijkheid

Zolang de toegang tot voetbalscholen voor iedereen gegarandeerd is, heeft de KNVB er niet zo veel moeite mee dat sommige spelers kiezen voor een extra trainingsmoment. Maar de bond vreest ook voor sociale ongelijkheid op basis van inkomen. Een training bij een voetbalschool kost gemiddeld immers 13,16 euro per training ten opzichte van 1,88 euro bij een voetbalvereniging. Daarnaast ligt er bij voetbalscholen wel erg veel nadruk op het individu.

"We zien dat voetbalscholen vooral de mogelijkheid benadrukken om jezelf te verbeteren. Daarbij wordt de vereniging soms weggezet als onvoldoende. Ook een bepaalde mate van ‘maakbaarheid van talent’ wordt benadrukt: jij moet het zelf willen en een voetbalschool is dé kans daartoe. Daar waar zo weten we, voetbalontwikkeling niet maakbaar is, maar juist zeer grillig en daarmee onvoorspelbaar. Een reële weergave van de werkelijkheid hierin is gewenst."

Belangrijke rol voor profclubs

Wat Piethein Leune betreft is hier ook een belangrijke rol weggelegd voor de profclubs, die de droom in stand houden door te blijven scouten bij trainingen en wedstrijden van commerciële voetbalscholen. "Wij hebben dat ook al aangegeven bij FC Utrecht", zegt hij. "Waarom komen jullie niet gewoon bij ons?"

Volgens Jesse de Boer van Hercules pakt FC Utrecht dat nog redelijk op, maar zijn er meer ere- en eerste divisieclubs die op het vinkentouw zitten. "Gewoon scouten via de club met de goede communicatie. We hebben als regel dat scouts zich gewoon moeten melden als ze hier komen. We zien dat de grotere BVO's dat echt standaard doen, dan heb ik het over FC Utrecht, Ajax en PSV, dat soort clubs. Maar we horen achteraf ook wel eens dat er scouts van andere kleinere clubs zijn geweest. Iedereen moet zich gewoon netjes melden. Kom gewoon op zaterdag bij de amateurclub kijken en niet op zondag bij de voetbalschool."

Het beleid is nog in de maak, maar De Boer weet wel waar de club met voetbalscholen naartoe wil. "De belangen van de vereniging moeten te allen tijde gewaarborgd blijven. En wat ik vooral voor me zie is dat een commerciële voetbalschool er ook voor iedereen moet zijn. Het kan heel mooi zijn om individueel beter te worden en dan gaat het niet om het verbeteren van de conditie, want dat lukt wel op de club. Focus je op de techniek, op de positie. Eventueel extra dingen aanbieden als voeding. Dat zijn wel dingen waarvan ik zeg: daar komen wij als trainers niet altijd aan toe. Daar kan een voetbalschool wel aanvullend zijn."