Arbeidsmigranten Sylwia en Lukasz willen niet terug: "Misschien na ons pensioen"

Het is van alle tijden: mensen die de grens overtrekken op zoek naar een beter leven. Kwamen arbeidsmigranten vroeger vaak uit Duitsland - en sinds de jaren 60 en 70 vooral uit Italië, Spanje, Turkije en Marokko - nu zien we steeds vaker mensen uit voormalige Oostbloklanden als Polen, Bulgarije, Roemenië en Hongarije. Wie zijn deze mensen en waarom hebben ze hun land verlaten? Een vierluik, vandaag deel 1: Sylwia en Lukasz.

Hun hond rent enthousiast naar de deur als de bel klinkt. Met moeite weten Lukasz en Sylwia hem tegen te houden. "Hij doet dit altijd bij vreemden", zegt Sylwia. Ze verontschuldigt zich voor zijn gedrag. "Onder andere de postbezorger is altijd de pineut. Maar hij bijt niet, hoor."

Ze leiden een heel normaal leven, als ieder ander. Hun accent verraadt echter dat ze van oorsprong niet uit Nederland komen. "Ik spreek beter Nederlands dan Lukasz", vertelt Sylwia. "Dat komt omdat ik voor mijn werk dagelijks Nederlands moet spreken, terwijl hij alleen andere Polen om zich heen heeft." Maar thuis spreken ze Pools. Hun vierjarige zoontje Alan gaat sinds twee weken naar de basisschool en spreekt nu al beter Nederlands dan zijn vader. Lukasz: "Soms zegt hij woorden en begrijp ik niet wat hij zegt. Dan moet hij het me uitleggen."

Moeilijk

Het stel komt uit Polen, en is naar Nederland gekomen om te werken en geld te verdienen. "Ik heb fotografie gestudeerd", vertelt Lukasz. "En ik economie", vult Sylwia aan. Toch kozen ze er allebei voor om een baan te zoeken in het buitenland. Waarom? "Het is heel moeilijk voor jonge mensen om in Polen genoeg geld te verdienen zodat ze een eigen huis kunnen krijgen", legt Sylwia uit. "Maar als je in het buitenland geld verdient, heb je sneller een eigen huis."

Tekst gaat verder onder het gele blok.

Ze wilden graag een eigen plekje, dus was de keus snel gemaakt. Toen moesten ze nog besluiten voor welk land ze zouden gaan: Engeland of Nederland. Duitsland wilden ze niet, omdat de mensen er niet goed Engels spreken. De keus viel uiteindelijk op Nederland, omdat daar simpelweg de meeste vacatures waren. Bovendien werkte een neef van Lukasz al als chauffeur in Nederland. "Hij kon ons wel in contact brengen met een uitzendbureau."

Op de proef

Toen ze elkaar net kenden, hadden ze al noodgedwongen een langeafstandsrelatie, maar toen Lukasz alleen in Nederland was, werd hun relatie helemaal op de proef gesteld. Lang hield Sylwia het niet vol, en al een jaar later sloot zij zich bij haar man aan. De eerste jaren zwierven ze door Nederland: ze werkten in Tilburg, Enschede, Hengelo, Den Haag. Telkens werkten ze een paar maanden en dan gingen ze weer terug naar hun thuisland.

Vaak woonden ze in het bedrijf of bij het uitzendbureau. Die situatie veranderde toen ze in 2015 in Julianadorp gingen werken, en weer een jaar later hun huidige baan bij een bloembollenbedrijf in Anna Paulowna kregen. Mede dankzij hun werkgever Ron van Lierop konden zij eerst een huis huren en daarna kopen. "Het was lastig om een huis te vinden", zegt Sylwia. "Toen we er een hadden gevonden, belde de makelaar onze werkgever om te vragen hoe lang wij al bij hem werkten, of we genoeg verdienden en wat voor mensen we waren."

Tekst gaat verder onder het blauwe blok.

Maar Ron deed een goed woordje voor ze en sindsdien wonen ze met veel plezier in hun rijtjeshuis. Hoewel het in het begin wel aanpassen was voor de twee, vinden ze nu dat de cultuurverschillen tussen de Nederlanders en de Polen eigenlijk niet zo groot zijn. "Het valt ons op dat Nederlanders altijd zo vriendelijk zijn", vindt Sylwia. "Ze zeggen je altijd gedag, ook al kennen ze je niet. Ook is het bijzonder dat jullie zoveel talen spreken. Zelfs al zeggen jullie dat je een taal maar een beetje spreekt, dan nog is het goed. Wij leerden op school maar één taal naast het Pools. Voor Lukasz was dat Russisch, omdat hij vlakbij Wit-Rusland woonde."

De echte verschillen merken ze aan kleine dingen. Zo gaan kinderen hier al vanaf vier jaar naar school en is dat in Polen vanaf zes jaar. En zijn ze het in Polen gewend om maximaal om 15.00 of 16.00 uur warm te weten. "Hier doen jullie het veel later!" En ondanks dat er ook in Polen wordt gefietst, gaat dat hier toch anders. "Zij rijden alsof de weg van hen is." Sylwia lacht.

Imago

Maar het was niet alleen maar leuk. Vaak moeten Lukasz en Sylwia zich vanwege hun afkomst extra bewijzen. Ze vinden het jammer dat Polen zo'n slecht imago hebben, en vooral ook onterecht. "Je moet ze niet allemaal gelijk beoordelen. Soms zijn er een paar mensen die niet weten hoe ze zich moeten gedragen en de meningen van de rest verpesten. Wij waren halverwege twintig toen we naar Nederland kwamen, wij waren serieus en wilden geld sparen voor een huis in Polen. Er zijn ook achttien- en negentienjarige Polen die hun geld vooral uitgeven aan drank, drugs en feesten. Maar die heb je in Nederland ook."

Hun plan voor een huis in Polen is trouwens van de baan. Na een aantal jaar in Nederland te hebben gewoond, besloten ze dat ze hier het liefst wilden blijven. Een grote vriendenkring, zowel bij de Nederlanders als de Polen, hebben ze nog niet, maar ze hopen dat dat nog komt. Sylwia: "Het lastigst vinden we dat we onze familie moeten missen. Twee keer per jaar komt Lukasz' moeder hier een paar maanden naartoe, maar zijn vader moet achterblijven om voor zijn oma te zorgen. En mijn vader is ernstig ziek. Dan is het moeilijk dat je er niet heen kunt."

Onze keus

Voor de coronacrisis gingen Lukasz en Sylwia elke twee maanden naar Polen, naar hun familie. "Dat kan nu niet en dat is wel heel jammer." Wel kwam vorig jaar Lukasz zijn zusje een paar maanden hiernaartoe om te werken, en vanaf deze maand komt Sylwia's broer met zijn vrouw en kindje. "Het was onze keus om hier te blijven. Wij wilden dit echt. Zij willen dat nog niet, en komen hier voorlopig alleen om te werken en geld te verdienen. Maar wie weet, ooit."