Boswachter René roept defensie op niet laag over natuurgebieden te vliegen: 'Het verstoort hun broedtijd'
Natuurlijk snapt hij dat het leger moet oefenen, maar waarom dan over een Natura 2000-gebied heen? Vorige week nog zag boswachter René Garskamp dat een kolonie lepelaars uit "stress" de Zouweboezem verliet. De reden: een luchtmachthelikopter die laag over het natuurgebied in Vijfheerenlanden heenvloog. "En dat in broedtijd, sjonge jonge. Als je wilt dat ze blijven, is dat een slecht idee."
Luister maar even, zegt boswachter René. Nu hoor je bijna niets in de Zouweboezem. Als je je oren spitst, hoor je in dit natuurgebied vlakbij Ameide misschien alleen het knisperen van het vele riet of een flirtende watervogel. "En da's precies hoe het gebied hier bedoeld is. We hebben een uniek stuk moeras waar honderden purperreigers, lepelaars en blauwe reigers hun thuis hebben gevonden. Maar ja, dan moet je ze niet gaan verjagen, natuurlijk."
Kritiek op Twitter
Hij doelt op de oefeningen van de luchtmacht in het natuurgebied afgelopen week. En hij is niet de enige die zich daar zorgen om maakt. Op sociale media werd er dit weekend verbaasd gereageerd op een filmpje van een legerhelikopter die laag over een natuurgebied in de gemeente Altena (Noord-Brabant) vliegt. Waarom moet dat in het broedseizoen plaatsvinden, vroegen Twitteraars zich af. "En ze hebben helemaal gelijk", zegt René. "Dit zijn kwetsbare gebieden. De lepelaars vlogen niet voor niks weg uit de Zouweboezem. Ze zijn gelukkig teruggekomen, maar als dit vaker gebeurt gaan ze op een gegeven moment weg."
Aan de andere zijde van de medaille: met de oorlog in Oekraïne moet het Nederlandse leger ook extra trainen om voorbereid te zijn, legt een defensiewoordvoerder uit. "En dat trainen mag in heel Nederland. Uiteraard ontzien we al zoveel als mogelijk natuurgebieden. Enerzijds als signaal, anderzijds omdat wij ook geen lepelaar in de helikopter willen krijgen. Maar doordat Nederland niet zo groot is en we écht dat laagvliegen moeten oefenen - we gebruikten het in Afghanistan vaak om mensen snel bij de grond af te kunnen zetten - kan het voorkomen dat we over zo'n gebied heenvliegen."
Opeenstapeling van onrust
Het Zuid-Hollands Landschap, de organisatie die onder meer voor de Zouweboezem zorgt, geeft toe dat het niet alleen aan de helikopters ligt. Nee, er is überhaupt onrust in de kolonie bij het moeras, zegt regiohoofd Maarten Breedveld. "Het is een opeenstapeling. De kwetsbare vogels raken verstoord door die ene wandelaar met een loslopende hond, door drones, een laagvliegende luchtballon en dus ook die oefenende helikopters."
Door bijvoorbeeld die helikopter gingen lepelaars in de Zouweboezem er vandoor. Het geluid en de windvlagen werd ze te veel. Ook burgemeester Sjors Fröhlich was niet te spreken over de oefening in zijn gemeente, twitterde hij. "Moet gebeuren, weet ik. Maar nu? Broedseizoen?" Of en welke gevolgen het voor dat broedseizoen heeft, is afwachten, zegt het Zuid-Hollands Landschap. "We weten nog niet wat voor gevolgen dit heeft voor het broedseizoen. Als ze van hun nest zijn, kunnen roofvogels hun eieren pikken. Of ze zijn dermate bang dat het een onrustig moeras is geworden, dat ze helemaal weggaan. Dat willen we absoluut niet."
De druppel
Boswachter René hoopt vooral dat de luchtmacht nog beter oppast waar ze oefenen. "Het kan nét de druppel zijn waardoor die honderden paren purperreigers denken: nou, doei. We gaan wel ergens anders heen. Tot ze erachter komen dat ze eigenlijk bijna nergens zo'n moeras kunnen vinden. Nou, dan ben je ze kwijt en kunnen ze ook geen kleintjes krijgen. Dat zou echt vreselijk zijn."