Een trechter of een vergiet in je hoofd? Tamara van Esch zingt over het menselijk brein

Zangeres Tamara van Esch uit Utrecht haalde in 2012 de finale van het eerste seizoen van De beste singer-songwriter van Nederland. Sindsdien heeft ze meerdere Nederlandstalige albums uitgebracht. Haar teksten gaan vaak over psychisch kwetsbare mensen.

"Ik heb altijd al de interesse voor het menselijk brein gehad", zegt Tamara. "Ik wil altijd weten hoe iets werkt. Misschien is het een overdreven vorm van empathisch zijn, altijd willen weten hoe iemand zich voelt en er graag voor mensen willen zijn."

Tamara heeft twee jaar medische natuurwetenschappen gestudeerd. "Dat deed ik vooral vanwege de neurowetenschappen waar je dan over leert. Maar uiteindelijk heb ik conservatorium gedaan. Ik dacht daarna: hoe kan ik zowel mijn interesse voor het menselijk brein als mijn muziek combineren met mijn behoefte om mensen te helpen? Toen kwam ik hierop uit."

Wegdromen

De optredens van Tamara zijn vaak in het buitenland. "Blijkbaar vinden mensen het geen obstakel dat de teksten in het Nederlands zijn. Ze zeggen altijd dat ze fijn weg kunnen dromen bij mijn songs. Dat blijft wel het mooie aan muziek: je hebt altijd een manier om met mensen te communiceren die verder gaat dan taal. Met muziek kun je echt een emotie en een gevoel overbrengen."

Het nummer Error in je hoofd gaat over autisme. Tamara: "Mensen met autisme vind ik heel interessant, omdat ze voor mijn gevoel kinderlijke eerlijkheid hebben. Ik vind dat we dat allemaal nog wel wat meer zouden mogen hebben."

Plek in de maatschappij

Met haar nieuwe album 'Tussen Lagen' duikt Tamara, net als met haar vorige album 'In Je Hoofd', in de hoofden van andere mensen. Deze keer sprak ze met mensen in Enik, een plek waar mensen komen om zelfstandig te werken aan hun herstel. Ze interviewde mensen die het psychisch moeilijk hebben gehad en vaak na langdurige therapie hun plek in de maatschappij weer proberen te vinden.

Tamara: "Ik begon het gesprek met: wil je iets over jezelf vertellen? Meestal kwam er dan een compleet levensverhaal uit." Zo sprak ze met iemand die vertelde over zijn alcoholverslaving en weer een ander sprak over de psychoses in haar leven. De verhalen van de deze mensen verwerkte Tamara in haar teksten.

Trechter

Het verhaal van Baukje bijvoorbeeld inspireerde Tamara tot het maken van de single Trechter. "Baukje is een vrouw met een extreme vorm van autisme die daarnaast hoogsensitief is en ook superintelligent. Ze vertelde me dat dat chaos in haar hoofd brengt. Ze krijgt teveel impulsen uit de buitenwereld binnen die ze niet kan filteren. Zelfs tijdens een wandelingetje buiten kan de hoeveelheid prikkels bij haar al een chaos in haar hoofd teweeg brengen."

Baukje maakte met tekeningen een overzicht om in beeld te brengen hoe het voor haar is. Zo schetste ze onder meer een hoofd met een trechter. "Baukjes idee is dat iemand zonder autisme een trechter in het hoofd heeft en goed kan filteren wat er binnenkomt. Baukje zelf ervaart dat ze in haar hoofd geen trechter heeft, maar een vergiet, waardoor alles binnenkomt."

"Baukje heeft haar tekeningen gedeeld met haar psychiater", zegt Tamara. "En deze psychiater heeft ze gebruikt om kinderen met autisme beter te begrijpen. Daar is ze ontzettend trots op en dat vond ik ook heel cool van haar. Veel mensen in de samenleving die mentaal kwetsbaar zijn worden een beetje weggestopt en zij is sterk genoeg om ervoor te zorgen dat ze toch gehoord wordt."

Beroemd

"Iedereen die ik heb geïnterviewd wist dat ik er een nummer over zou maken", zegt Tamara. "Baukje, waar Trechter over gaat, vroeg ook 'Word ik nou misschien wel beroemd?' Ik zei dat ik heel erg mijn best zal doen!"

Toch zingt Tamara in de ik-vorm. "Tja, dat werkt voor mij het best. Dan kan ik het best duiken in een moment. Ik probeer vanuit de mensen te schrijven die ik interviewde. Maar misschien gaan sommige stukjes ook stiekem over mij."