NOS NieuwsAangepast

Hoeveel Duitsers zijn er?

Met alle bevolkingsregisters en computersystemen die gegevens bijhouden, verwacht je niet direct dat er in Europa een volkstelling gehouden wordt. Toch gaan in Duitsland deze week 80.000 ambtenaren van deur tot deur om het aantal Duitsers te tellen: Zensus 2011.

Het is de eerste telling sinds de hereniging tussen Oost- en West-Duitsland in 1989/1990. De laatste telling was in West-Duitsland in 1987; in Oost-Duitsland is de bevolking in 1981 voor het laatst geteld. De Europese Unie heeft in 2008 bepaald dat de lidstaten eens in de tien jaar het aantal inwoners moeten tellen.

De volkstelling moet uitwijzen of Duitsland ruim 81 miljoen inwoners heeft, zoals in de officiële statistieken staat. Volgens onze correspondent Wouter Meijer heeft één op de tien Duitsers (7,9 miljoen mensen) een brief thuis gekregen met de mededeling dat ze moeten meewerken aan de volkstelling. Meewerken is dus verplicht, als je weigert moet je een boete van 5000 euro betalen.

Privacy In de telling wordt niet alleen het aantal inwoners opgenomen, maar ook wat voor werk mensen doen, hun gezinssamenstelling, het soort huis waar ze in wonen, hun etnische achtergrond, opleidingsniveau etc. De enige vraag die je als respondent mag openlaten is je godsdienst. Bij de laatste telling 24 jaar geleden was er een groot maatschappelijk verzet, vanwege zorgen om privacy. Opvallend is dat nu vrijwel iedereen wil meewerken. Dat zou kunnen komen doordat het systeem waar alle gegevens in opgeslagen extreem goed beveiligd is, legt onze correspondent uit in het audiofragment hiernaast.

Maar niet iedereen legt zich er zo makkelijk bij neer, blijkt uit een artikel van fd.nl. Een vereniging van activisten voor gegevensbescherming vindt dat er veel meer gegevens worden verzameld dan noodzakelijk.

De telling is belangrijk, omdat zo de financiële verdeling van het belastinggeld bepaald wordt: gemeenten krijgen geld per inwonersaantal, dus als er ineens 2000 mensen minder blijken te wonen, kan dat natuurlijk gevolgen hebben. Verder wordt zo bepaald waar de komende jaren woningen moeten worden gebouwd, waar er scholen moeten komen of juist niet.

Pas over anderhalf jaar weten we hoeveel Duitsers er zijn, dan is de telling afgerond.

Nederland Ook in Nederland wordt dit jaar een volkstelling gedaan, door het Centraal Bureau voor de Statistiek. Dat gebeurt wel op een iets andere manier, namelijk digitaal. De Virtuele Volkstelling gebeurt op basis van reeds bekende registraties (zoals de Bevolkingsadministratie en het Woningregister) en steekproefonderzoeken die we toch al houden. Daarmee worden de volkstellingsgegevens samengesteld.

Nu zijn er meer tabellen en aanzienlijk meer details dan tien jaar geleden. Ging het in 2001 nog over ongeveer 2000 tabellen met in totaal 2 miljoen gegevens, nu zijn er 10.000 tabellen met in totaal 10 miljoen gegevens. De verwachting in Nederland is dat een virtuele telling op basis van onder meer de bevolkingsadministratie betere resultaten op zal leveren dan een traditionele telling, waarin non-responsproblemen kunnen opspelen.

Nederland is niet het enige land dat het zonder traditionele volkstelling doet. Andere landen waar in 2011 ook op basis van bestaande registraties een virtuele volkstelling zal worden gehouden zijn Noorwegen, Zweden, Finland, Denemarken, Oostenrijk en Slovenië. De laatste telling in Nederland was in 2001, dat gebeurde op dezelfde manier.

Wettelijke beperkingen In Duitsland is er ook wel een bevolkingsadministratie, maar het is nog niet bekend hoe goed die precies is. Daarnaast zijn er in Duitsland wettelijke beperkingen om gegevens uit de Bevolkingsadministratie op microniveau te koppelen aan andere gegevens. Informatie over een persoon uit de ene bron mag dus niet worden gecombineerd met informatie over diezelfde persoon uit een andere bron. Daarom hebben ze gekozen voor een traditionele volkstelling met een steekproef van de bevolking in Duitsland. Daarnaast houdt Duitsland rekening met het feit dat er in databanken fouten kunnen zitten.

Maar ondanks dat er bij het gebruik van databanken fouten kunnen optreden, is de Nederlandse methode volgens Peter Doorn van Data Archiving and Networked Services goed genoeg om betrouwbaar onderzoek te doen. "We hebben een goede administratie en het CBS waarborgt de privacy goed", zegt hij. Al kan je door langs de deuren te gaan bepaalde groepen weer beter bereiken, zoals illegalen. Voor beide methodes is dus wel wat te zeggen, maar de Nederlandse werkwijze is veel goedkoper.

Door: Helen

    Deel artikel:

    Advertentie via Ster.nl