Hoe handel je in een gevechtssituatie, wat vertel je daarover aan familie en hoe ga je om met de cultuurverschillen tussen jou de lokale bevolking? Het zijn dit soort dilemma's waar jonge Nederlandse veteranen op missie mee te maken krijgen.
In het kader van 75 jaar vrijheid sprak NOS op 3 met de jonge veteranen Koen (40), Dominique (37) en Leobart (26) over hun ervaringen tijdens missies in het buitenland.
Start de interactive en ervaar zelf de keuzes in conflict:
Nederland telt volgens het Veteraneninstituut ongeveer 109.600 veteranen. 30.050 daarvan zijn onder de 40 jaar. Zij maakten deel uit van missies naar bijvoorbeeld Afghanistan, Irak, Mali en Jordanië.
Twee van die veteranen, Dominique en Koen, dienden onder andere in Afghanistan en kwamen daar in gevechtssituaties terecht. Koen als Special Forces Operator en Dominique als vlieger van een Cougar-transporthelikopter. Dominique moest kiezen tussen het bevel schieten of vluchten toen mensen stenen naar de helikopter gooiden. Koen had twijfels bij de planning van een risicovolle missie in vijandelijk gebied.
Tegelijkertijd spelen er tijdens uitzendingen persoonlijke dilemma's. Wat vertel je bijvoorbeeld aan je partner als een collega zwaargewond is geraakt bij een bermbom? Voor Leobart was wel of niet op missie gaan een persoonlijk dilemma; hij was reservist en moest er onder meer zijn normale baan voor opzeggen.
Schieten of niet
Psycholoog Miriam de Graaff deed vanuit Defensie onderzoek naar dit soort dilemma's onder veteranen. Haar valt op dat juist de 'kleine dilemma's' veteranen lang bijblijven, in plaats van alleen de klassieke overwegingen als schieten of niet.
"Dilemma's rondom gevechtssituaties worden vaak tijdens de uitzending met collega's besproken, dat helpt met de verwerking." Dat is volgens De Graaff niet altijd het geval met bijvoorbeeld culturele dilemma's, of wat je tijdens de missie aan je familie vertelt.
Alle veteranen in de bovenstaande interactive hebben op hun eigen manier iets met de ervaringen van hun uitzending gedaan. Dominique vertelt nu over haar ervaringen als spreker, Koen verwerkte de gebeurtenissen tot het boek Blind vertrouwen en Leobart staat dit jaar op het digitale erecouloir tijdens Dodenherdenking.