Leven in armoede: 'Mijn moeder en ik leefden van 15 euro per week'

• Sumeyye Ersoy en Romy Beijersbergen

  redacteuren NOS Stories

Een avondje uit, lid zijn van een voetbalclub of elke dag een warme maaltijd voor je neus: da's lang niet voor iedereen vanzelfsprekend. Zo'n 260.000 minderjarigen wonen in een gezin met een laag inkomen, bleek deze week uit cijfers van het CBS. Eyoma (13) weet daar alles van. Zij en haar moeder leefden van vijftien euro per week.

"Als mijn vriendinnen naar de bios gingen, moest ik altijd nee zeggen. Dat geld was er niet thuis", zegt Eyoma. Toen haar moeder nog zwanger was van haar, sloot haar vader voor 60.000 euro aan leningen af en vertrok met dat geld naar zijn thuisland. Haar moeder bleef achter met de schulden.

Zie hieronder in de video hoe Eyoma en haar moeder rondkwamen van 15 euro.

Bij schulden hoort voor veel mensen ook schaamte. Het is niet makkelijk om te vertellen dat je geen geld hebt voor een nieuwe broek of een avondje uit. Dat zegt ook Teun (21, niet zijn echte naam). "Als ik bij vrienden thuis was, mocht ik gewoon kiezen wat ik wilde drinken. Dan schaamde ik me zo als ik dacht aan mijn eigen situatie. Ik durfde nooit vrienden mee naar huis te nemen, omdat er bij ons nooit wat te eten of te drinken was."

Ook werd hij gepest op school. "Ik moest altijd met oude kleren lopen. Ik was eraan gewend en dacht dat het normaal was. Maar voor mijn klasgenoten was ik anders, en dan val je op."

Door die schaamte praten veel ouders en jongeren niet graag over hun schulden, en vragen ze ook niet om hulp. "Je wil je eigen boontjes kunnen doppen", zegt Monique Maks van het Jeugdfonds Sport & Cultuur. Daardoor raken mensen alleen maar verder in de problemen. "Wat heel zonde is, want er zijn zo veel handen die kunnen helpen."

De moeder van Eyoma heeft ook jaren aan niemand verteld dat zij en haar moeder in de schulden zaten. "Ik was heel goed in smoesjes verzinnen om ergens niet heen te gaan als we geen geld hadden. En ik zorgde er altijd voor dat je niet aan ons kon zien dat we in armoede leefden. Maar het is juist zo belangrijk om erover te praten. Door dat te doen, kreeg ik hulp."

Geld om te sporten

Dat zegt ook Domingos (22). Hij had op de middelbare school een grote passie: atletiek, in het bijzonder sprinten. En hij was er behoorlijk goed in. "Mijn ouders, mijn broertjes en zusjes en ik leefden van een uitkering. Geld om te sporten was er niet. Als mijn ouders dat toch hadden betaald, was sowieso een enorme financiële crisis ontstaan." Dus deed hij niets, tot hij van een stichting geld kreeg. "Die heeft mijn sport betaald tot ik achttien werd. Zij hebben het mogelijk gemaakt dat ik inmiddels sport op regionaal topniveau."

Er zijn veel van dit soort initiatieven. Je kan bijvoorbeeld aanspraak maken op een sportfonds, verjaardagsfonds of aankloppen bij de gemeente. Veel instanties bieden je gewoon hulp, maar dan moet je er wel om vragen. "En dat kan heel lastig voor je zijn, maar je wordt dan echt geholpen", zegt Monique.

Mentale druk

Leven in armoede is niet alleen moeilijk omdat je weinig geld hebt. Het kan mentaal ook heel zwaar voor je worden. "Je kan niet meedoen met uitgaan, sporten of een dagje winkelen. Je hebt geen verhalen omdat je wordt buitengesloten van sociale groepen", vertelt Monique. Daarmee ben je misschien anders dan de rest, "en dat kan veel doen met je zelfvertrouwen".

Juist daarom is het toch belangrijk om erover te praten en 'uit je schuld te kruipen', letterlijk. "Als je gaat praten, komen er dingen op je pad", zegt Domingos. Want mede dankzij het fonds dat Domingos hielp, is hij sportinstructeur geworden. En hij wil er voor iedereen zijn. "Ook voor jongeren die het krap hebben. Ze mogen dan bij mij voor een klein bedrag sporten."