Deskundigen spreken van een ecologische ramp in de Nederlandse wateren. Door zuurstofgebrek zijn er plekken waar geen leven meer mogelijk is, de zogenoemde dead zones. Maar er wordt gewerkt aan een oplossing: eb en vloed terugbrengen door bijvoorbeeld gaten te slaan in de Brouwersdam.
Daar zijn vooral het Grevelingenmeer en het Volkerakmeer bij gebaat. Daar is het zuurstofgehalte op sommige plekken zo laag, dat al het leven daar afsterft. En ook niet meer terugkeert. In tegenstelling tot plekken waar nog wél getijde is, zoals de Oosterschelde.
Vergelijk in onderstaande video-interactive zelf het verschil tussen het onderwaterleven in de levendige Oosterschelde en in het dode Grevelingenmeer:
De projectgroep Getij Grevelingen denkt door gaten te slaan in de Brouwersdam een getij van een halve meter te kunnen creëren. Dat wil zeggen dat het verschil tussen eb (laagwater) en vloed (hoogwater) zo'n 50 centimeter is. Die beweging in het water zorgt voor meer zuurstof en daarmee voor een betere waterkwaliteit.
Maar zo'n ingreep heeft verstrekkende gevolgen voor alles en iedereen op en rondom het meer. Voor de vogels en planten die zich op de - nu nog - droge oevers gevestigd hebben, voor de jachthavens die aangepast moeten worden en voor de vaargeulen die dieper moeten.
50 centimeter getijdenverschil betekent dat er twee keer per dag miljoenen liters door de Brouwersdam moeten gaan stromen.
Getij
Toch is ook Marijn Tangelder, marien ecoloog bij Wageningen Marine Research, voorstander van het herstellen van het getij: "Het zorgt voor betere menging van het meer. Vooral de diepere delen krijgen zo meer zuurstof." Eenvoudig wordt het niet: "Die 50 centimeter klinkt misschien niet als veel, maar als je nagaat dat het meer circa 18.000 voetbalvelden groot is, wil dat zeggen dat er twee keer op een dag miljoenen liters door de Brouwersdam stromen. Het gaat om enorme volumes."
In 2017 renoveerde Rijkswaterstaat nog de Flakkeese Spuisluis aan de oostzijde van het Grevelingenmeer. Door die sluis stroomt sindsdien water van de Oosterschelde naar het Grevelingenmeer. Daarmee keerde het getijde deels terug, en dat verbeterde de waterkwaliteit aanzienlijk.
Gierend duur
Alleen bleek die oplossing slechts tijdelijk van aard: de sluis is inmiddels weer dicht. Er wordt namelijk een getijdencentrale ingebouwd, waarmee er met het in- en uitstromen van het water elektriciteit wordt opgewekt. Van Bragt: "Maatregelen om de natuur te herstellen zijn gierend duur, daarom is er zo'n verdienmodel verzonnen."
De kosten voor de aanpak van de Grevelingen zijn in 2016 geraamd op 139,5 miljoen euro. Nieuwe berekeningen gaan al uit van 145 tot 149 miljoen euro.