"Het is mooi om te zien hoe ouderen met dementie reageren als ze de Wonderfoon oppakken", vertelt de 18-jarige Niek van Weeghel. "Eerst is het vaak even stil en dan zie je dat ze het liedje herkennen. Dan gaan ze uit volle borst meezingen."
Niek bouwt samen met Herbert van Til en Peter Fidder vrijwillig oude T65 draaischijftelefoons om tot een 'Wonderfoon', een speciaal aangepaste telefoon voor ouderen met dementie. Je kunt er niet mee bellen, maar je kunt er wel liedjes van vroeger mee luisteren.
En daar veren dementerenden letterlijk van op:
Inmiddels zijn er meer dan 55 telefoons omgebouwd, waarvan er 45 naar zorggroep Noordwest Veluwe zijn gegaan. Daar zijn ze een groot succes, vertelt welzijnsmedewerker Tirza de Lange. "Bij ouderen werkt het kortetermijngeheugen niet zo goed meer. Maar zo'n oude telefoon, die herkennen ze nog wel. Ze weten precies hoe die werkt. Je ziet dat ouderen enorm genieten van de liedjes."
De Wonderfoon is bedacht door Leo Willems, een Nijmeegse uitvinder. Hij maakte er een voor z'n schoonmoeder. "Maar zijn versie vonden we eigenlijk te duur", vertelt Herbert. "Wij hebben 'm toen opnieuw gemaakt en een stukje verbeterd. Nu hebben we een versie die iedereen zelf kan bouwen voor zo'n 30 euro."
Inzameling
En die zijn dus geliefd. Maar er moeten wel genoeg draaitelefoons zijn om te verbouwen. Daarom plaatse Herbert een oproep, die inmiddels meer dan tweeduizend keer is gedeeld.
Met effect: "Afgelopen maandag kwam iemand uit Zwolle zes van die oude telefoons brengen. Ik krijg berichtjes uit het hele land van mensen die graag hun oude telefoon aan ons willen geven. Ik denk dat er nu in totaal zo'n 75 telefoons aan ons zijn toegezegd."
Verbeteren van welzijn
In Nederland lijden zo'n 280.000 mensen aan een vorm van dementie. Doordat we steeds ouder worden, is de verwachting dat dit aantal de komende 25 jaar verdubbelt tot meer dan een half miljoen.
"Zo'n telefoon kan zeker goed zijn voor dementerende ouderen", zegt hoogleraar geriatrie Marcel Olde Rikkert van het Radboudumc. "Maar het ligt er wel aan wat je ermee wil bereiken. Reken er niet op dat het geheugen beter wordt, maar het welzijn kun je er wel mee verbeteren - en dat is bij ouderen vaak nog belangrijker."
Muziekliefhebbers
Elke oudere met dementie dus aan zo'n telefoon? "Nou, het effect zal natuurlijk - net als bij gezonde mensen - per persoon verschillen", zegt Olde Rikktert. "Ouderen die vroeger heel muzikaal zijn geweest, hebben er waarschijnlijk meer aan dan ouderen die niks met muziek hadden en hebben."