Halalhypotheken of halalbeleggingen: islamitisch bankieren zit wereldwijd in de lift. Voor veel moslims betekent dat bankzaken regelen op een manier die bij hun geloof en levenswijze past. En ook niet-moslims zien er vaker de voordelen van. Reden voor de 24-jarige Mohamed Karrouch om een islamitische bank in Nederland op te zetten.
Islamitisch bankieren gaat anders dan bij westerse banken. Een islamitische bank mag geld verdienen door middel van handel, maar moet risico's en winsten zo rechtvaardig mogelijk verdelen. Daarbij gelden een aantal basisprincipes.
In de video hieronder leggen we je uit hoe islamitisch bankieren werkt - en waar jonge moslims tegenaan lopen bij het kopen van een huis.
Het aandeel van islamitisch bankieren in de wereldmarkt is nog klein, schattingen lopen uiteen van 1 tot 5 procent van de totale financiële markten. Maar dat het groeit, daar is iedereen het over eens. Vooral in landen met een moslimmeerderheid, zoals Maleisië en de Golfstaten neemt islamitisch bankieren toe. Maar ook in landen als Engeland en Duitsland.
Sinds de jaren 90 groeit de sector met 10 tot 20 procent per jaar- al gaat die groei nu iets langzamer. Zeker in de crisisjaren nam de populariteit toe, als alternatief voor het westerse systeem. Het IMF, het Internationaal Monetair Fonds, zegt dat er inmiddels zo'n 2 biljoen euro in omgaat en verwacht dat islamitisch bankieren blijft groeien. De Wereldbank ziet het ook als een belangrijke manier om armoede tegen te gaan en landen in ontwikkeling te helpen.
Niet allemaal moslims
Het zijn niet alleen moslims die islamitisch willen bankieren. Bij de grootste islamitische bank in Groot-Brittannië, de Al Rayan Bank, is bijvoorbeeld een op de drie klanten niet-moslim. De Bank of London and the Middle East (BLME) zegt zelfs dat het merendeel van de klanten dat halal bankiert geen moslim is.
Sommige banken veranderen hun naam om nog meer klanten te binden. Zo werd de Noor Islamic Bank in Dubai de Noor Bank, minus 'islamic' dus. En een andere grote bank in Dubai verving het woord 'islamic' in zijn naam voor het woord 'international'.
Rachida Talal-Azimi (34) promoveert op het onderwerp aan de Radboud Universiteit in Nijmegen. Zij verwacht dat er ook in Nederland een grote groep, vooral jonge moslims, is die hierop zit te wachten. Die jongeren huren nu nog, terwijl ze eigenlijk naar een koophuis willen doorstromen, als dat halal zou kunnen. Ook zegt Talal-Azimi dat er een groep mensen is die geen lening aangaat voor een eigen zaak, omdat dat in strijd is met hun principes.
Nieuwe bank
Mohamed Karrouch (24) wil een islamitische bank in Nederland opzetten. Vooral omdat hij er zelf tegenaan liep dat hij geen keuze had. "Toen ik afstudeerde, moest ik kiezen tussen een huur- of een koopwoning. Maar ik woon in Utrecht en daar is de woningmarkt oververhit. De huurwoningen zijn duur en vaak aan de rand van de stad. Dat vond ik zonde van mijn geld, maar kopen is voor mij ook geen optie, omdat daar altijd rente bij komt kijken."
Hij verdiepte zich in alternatieven en ziet vooral mogelijkheden in de zogeheten Murabaha-constructie. Dan koopt de bank het huis dat jij op het oog hebt eerst zelf, en verkoopt het dan met winst aan jou. Dat hogere totaalbedrag los jij in termijnen af, zonder rente. Karrouch kent veel Nederlandse moslims die graag zo'n halalhypotheek zouden afsluiten.
Te duur?
Toch bieden grote Nederlandse banken het islamitisch bankieren nog niet aan. Eerdere initiatieven sneuvelden in de eindfase. Econoom Raphie Hayat (35) denkt dat het in Nederland lastig is om halal-hypotheken in de markt te zetten. Hij wijst er bijvoorbeeld op dat een deel van de moslims in Nederland al een gewone hypotheek heeft. Ook wordt een halal-hypotheek in Nederland duur, denkt hij, omdat klanten geen belastingvoordelen zoals hypotheekaftrek kunnen krijgen. Hayat ziet meer kansen voor andere financiële producten, zoals beleggingen.
Volgens Talal-Azimi geeft de huidige afbouw van de hypotheekrente-aftrek door de overheid nieuwe mogelijkheden, omdat het verschil in kosten tussen halal en niet-halal dan kleiner wordt.
Karrouch wil allerlei bankzaken aanbieden naar de leer van de islam. Hij gelooft dat er een grote markt voor is: "In Nederland wonen tussen de 800.000 en een miljoen moslims. Ik ben nog bezig om mijn bank op te zetten, maar ik heb al zeker 5000 aanvragen voor een halal-hypotheek. Nu nog een vergunning."