Binnen een paar maanden zijn meerdere ontuchtschandalen bij de katholieke kerk bekend geworden. Zo kwam deze week aan het licht hoe 300 priesters jarenlang ruim duizend Amerikaanse kinderen konden misbruiken. Geestelijken wisten ervan af, maar niemand zei iets.
Dat komt mede door het biechtsacrament: alles wat bij het biechten wordt besproken of gebeurt, moet tussen de biechteling en de priester blijven. Ook als daar misbruik plaatsvindt.
Het Vaticaan stelde dat in een geheim document, de crimen sollicitationis, in 1962 op.
In het crimen sollicitationis staat seksueel misbruik omschreven als een extreem verderfelijke zonde. Maar als het gebeurt, moet het binnen de kerk worden opgelost. De kerk heeft daarvoor zijn eigen wetboek en rechtssysteem.
De Congregatie voor de Geloofsleer, een hoge rechtbank van de kerk, bepaalt dan welke straf een priester voor het misbruik krijgt. De kerk oordeelt heel anders over seksueel geweld dan een wereldse rechtbank dat doet. Een priester kan vergeving krijgen door te bidden of levenslang berouw aan God te tonen.
Priesters hebben bijvoorbeeld seks of hebben een partner in het geheim.
Iedere geestelijke die bij dit proces betrokken is, moet voor eeuwig zwijgen. Een geestelijke mag een collega niet aangeven bij de politie als die iemand heeft misbruikt. Als de geestelijke dat wel doet, wordt híj uit de kerk gezet, níet degene die wordt beschuldigd. Als je deze regel overtreedt, kan alleen de paus je vergeven.
Biechten blijft heilig
De heiligheid van het biechten zal niet snel veranderen, denkt Vaticaankenner Stijn Fens. "Politici in Australië (waar recent bekend werd dat een aartsbisschop verzweeg dat een priester misbruik had gepleegd) zeiden ook: laat de kerk dat biechtgeheim opheffen als het om zware zondes gaat. Maar dat gaat de kerk niet doen."
Daarnaast zit geheimhouding in de cultuur, en die verander je niet zomaar. Kerkhistoricus Peter Nissen zegt dat een groot percentage van alle priesters zich niet aan het celibaat houdt. "Priesters hebben bijvoorbeeld seks of hebben een partner in het geheim. Als zij dan zien dat hun collega's misbruik begaan, kunnen ze daar niks van zeggen, want ze zijn zelf chantabel."
Tegelijkertijd ziet Fens dat er meer transparantie is binnen de kerk. De meeste gevallen die nu aan het licht komen, zijn van jaren geleden. "Als een gelovige nu naar de politie stapt, zeker in Nederland, zal de kerk helpen met de vervolging. Het biechtgeheim is heilig, maar als een priester iemand vermoordt, zal de kerk de politie heus wel helpen."