Aangepast

Waarom de Kaspische Zee geen meer meer is

Twintig jaar hebben ze het erover gehad: wat moeten we met de Kaspische Zee? De vijf omringende landen - Rusland, Iran, Azerbeidzjan, Turkmenistan en Kazachstan - hebben een verdrag gesloten over hoe ze het olie en gas in de bodem van zee moeten verdelen. En dat heeft van alles te maken met de status van dit stuk water: is het een zee of een meer?

Geografisch gezien is het een meer; het water is omsloten door land. Maar de landen hebben nu officieel besloten dat het een zee is. Het laatste heikele punt: de exacte verdeling van de ruim aanwezige grondstoffen.

Vroeger deelden Iran en de Sovjet-Unie de rijkdommen van de Kaspische Zee. Maar na het uiteenvallen werd dat ingewikkelder, omdat er allerlei landen bijkwamen, zoals je op de kaart hieronder ziet.

Olie- en gasvelden in de bodem onder de Kaspische Zee

Of een water 'meer' of 'zee' heet, heeft gevolgen voor de zeggenschap over het water en de bodem daaronder. En om dat laatste is het in dit geval dus te doen. Alle landen die om de Kaspische Zee liggen, azen op het gas en de olie in de bodem.

De verdeling werkt als volgt: bij een meer krijgt elk aangrenzend land een eigen stuk water langs de kust. De rest van het water en de bodem is gemeenschappelijk gebied en de grondstoffen moeten eerlijk verdeeld worden. Een zee wordt opgedeeld volgens het zeerecht, wat er op neerkomt dat de lengte van de kustlijn de verdeling van de hele zeebodem bepaalt.

Op de kaart hieronder zie je wat de juridische status van de zee voor de verdeling van olie en gas betekent:

De (juridische) verschillen tussen meer en zee

Zondag was er een doorbraak in deze Kaspische definitiekwestie. De Kaspische Zee is niet echt tot zee verklaard, maar krijgt een "speciale juridische status" en is in ieder geval niet langer een meer. Een sluitend oordeel over waar precies de grenzen op de zeebodem gaan lopen is er nog niet. Hier discussiëren de landen een-op-een nog over door.

Pijpleiding

De onderhandelaars beklonken trouwens nog twee dingen. Zo komt er een pijpleiding tussen Turkmenistan en Azerbeidzjan. Hierdoor kan er meer olie en gas van Centraal-Azië naar Turkije en Europa gepompt worden.

Tweede ding: de Russen lieten vastleggen dat alleen nog maar de omringende landen militair aanwezig mogen zijn op de Kaspische Zee. En dat is zuur voor de Amerikanen, want die bevoorraden hun troepen in Afghanistan vanaf de zee.

Deel artikel: