De meeste bezoekers van de tentoonstelling What were you wearing zijn na afloop een beetje stil. Een simpele spijkerbroek met daarop een T-shirt, een rood kinderjurkje en een djellaba. Het zijn replica's van de kleren die slachtoffers bij hun verkrachting droegen.
Delphine Goossens haalde de tentoonstelling, gemaakt door studenten van de Universiteit van Kansas in de VS, naar de Brusselse wijk Molenbeek. De kleding hangt daar met een korte beschrijving van wat er met de slachtoffers is gebeurd.
Bij één bordje hangen drie outfits, vertelt Delphine. "Eén vrouw werd drie keer in haar leven verkracht: een keer als meisje van 5, een keer als student en een keer toen ze ouder was door een andere vrouw. Als mensen dat zien, zijn ze verbijsterd."
Doordat de tentoonstelling uit kledingstukken bestaat die iedereen zou kunnen dragen, kunnen bezoekers zichzelf goed verplaatsen in het slachtoffer", vertelt Delphine. "En door de doodnormale kleding die er hangt, weet je: geen enkele outfit kan verkrachting voorkomen."
Delphine wil bezoekers laten zien dat de verantwoordelijkheid voor een verkrachting nog steeds te vaak bij het slachtoffer wordt gelegd. "Net zoals bij de actrices die aangerand werden door Harvey Weinstein waardoor de #MeToo-discussie ontstond. Toen vonden mensen ook dat ze er zelf mee ingestemd hadden. Daar hadden ze toch mede hun filmrol aan te danken?"
Dat beeld herkent ook Iva Bicanic. Zij is landelijk coördinator van het Centrum voor Seksueel Geweld in Nederland en doet onderzoek naar verkrachting bij jonge vrouwen. Zij ziet dat slachtoffers vaak niet durven vertellen dat ze zijn verkracht, omdat hun omgeving ook beschuldigend reageert in plaats van steunend: victim blaming.
'Was ik maar niet via die weg gefietst.'
"Ze krijgen vaak opmerkingen over hun kleding, gedrag, tijdstippen en alcoholgebruik." Volgens Bicanic kan de reactie zelfs meer impact hebben hoe de omgeving reageert dan de gebeurtenis zelf.
"Slachtoffers beschuldigen vaak ook zichzelf. 'Was ik maar niet via die weg gefietst', denken ze dan. Dan gaan ze zichzelf straffen en bijvoorbeeld pijn doen of snijden", zegt Bicanic.
Bicanic: "We willen graag geloven dat we onszelf kunnen beschermen tegen verkrachtingen. Maar dat is schijnveiligheid, we houden onszelf voor de gek omdat verkrachting een ongemakkelijke realiteit is. We willen niet horen dat het bestaat, maar iedereen kan slachtoffer worden van verkrachting."