Door te veel te vertrouwen op een paar eetbare gewassoorten, lopen we het risico dat er voor het einde van deze eeuw een wereldwijd voedseltekort ontstaat. Dat stellen onderzoekers van Biodiversity International.
Ze willen meer investeren in duizenden eetbare planten die we op het moment niet eten. "We moeten onze kansen spreiden," zegt ecoloog Nils van Rooijen.
Driekwart van het eten op aarde komt van maar twaalf gewassoorten en vijf diersoorten. Dat maakt onze voedselvoorziening kwetsbaar. "Door ziektes, droogtes en overstromingen kan de hele voedselvoorziening van een regio worden verwoest."
Het onderzoek legt uit hoe belangrijk het is dat er gekeken wordt naar alternatieven voor ons huidige voedsel. Naar planten die bestand zijn tegen ziektes en droogtes en veel voedingsstoffen bevatten. Er zijn duizenden van dit soort planten op aarde, maar we eten er maar dertig. De kans dat een gebied zonder eten komt te zitten door het mislukken van een oogst is groter, als je je focust op maar één gewas.
"Door klimaatverandering gaan we extremer weer zien", legt Nils uit. "De kans wordt groter dat onze gewassen worden aangetast." Dat gebeurde vorig jaar in Ethiopië. Droogte zorgde voor een mislukte oogst en hongersnood. Dat had voorkomen kunnen worden door ook gewassen te hebben die beter tegen droogte kunnen.
Zoals de gac, een rode vrucht uit Vietnam. En de asupina-banaan, die van binnen op een sinaasappel lijkt. Een ander voorbeeld: quinoa. Maar een paar van de vele duizenden soorten quinoa die in Zuid-Amerika groeien, worden verbouwd. Er zijn wilde soorten die beter tegen extreem weer en ziektes kunnen.
Veel van dat soort wilde, eetbare gewassen dreigen alleen stilletjes te verdwijnen, vertelt Nils. "Door ontbossing, vervuiling en intensieve landbouw neemt de biodiversiteit af." Wereldwijd zijn er al zeker duizend eetbare plantensoorten verdwenen. "En dat gaat veel sneller dan wij denken: in vijftig jaar gaat dit al voor problemen zorgen. Ik maak me er echt zorgen over.
En dus is het belangrijk dat we die wilde planten verzamelen en bewaren. In Nederland wordt dit gedaan door het Centrum voor Genetische Bronnen. En in Spitsbergen staat de Svalbard Global Seed Vault. Daar worden zaden van over de hele wereld bewaard voor de toekomst.
Het is volgens Nils ook belangrijk dat we landbouwgrond anders gaan inrichten en meer inzetten op biodiversiteit. In zijn promotie-onderzoek voor de Radboud Universiteit, keek Nils naar wat er gebeurde bij droogte in graslanden met veel en weinig soorten - dus met veel of weinig biodiversiteit. Volgens hem zijn systemen met meer biodiversiteit veel stabieler. "Grasland met weinig biodiversiteit, reageert heel sterk op droogte."
Datzelfde geldt voor landbouwgrond. Grond waar maar één plantensoort wordt verbouwd, zoals tarwe of maïs, is kwetsbaarder dan grond waar tarwe en maïs groeien tussen andere planten. En waar dieren leven. Een gezond en biodivers ecosysteem dus. "Ecosystemen zijn veerkrachtig. Maar omdat wij zo gefocust zijn op één of twee plantensoorten, zorgen we er zelf voor dat ze minder veerkrachtig zijn. De oplossing is overal om ons heen beschikbaar."
