Jos Stolper
redacteur NOS op 3
Jos Stolper
redacteur NOS op 3
Steeds meer afgestudeerde basisartsen kunnen geen plek vinden om zich verder te specialiseren. In 2009 waren het er nog 3719, in 2016 is het aantal artsen op zoek naar een plek voor hun vervolgopleiding gestegen naar 5102. En als er niks verandert, blijft dat aantal stijgen.
Dat komt doordat er elk jaar meer studenten tot de opleiding geneeskunde worden toegelaten, dan dat er opleidingsplekken voor specialisten zijn.
Dat je als pas afgestudeerde arts niet direct aan een vervolgopleiding begint, is niet zo raar, vertelt Kenneth (28). "Meestal ga je als arts-assistent bij de afdeling werken waar je specialist wil worden om ervaring op te doen. Je bent dan wel echt arts, maar niet de specialist die behandelt. Je bent dan een ANIOS, een arts-niet-in-opleiding."
Kenneth studeerde in 2015 af als basisarts om daarna aan de slag te gaan als assistent bij een plastisch chirurg, met het idee om daar later zijn specialisme van te maken. Maar dat is niet het enige wat hij deed om zijn kansen op een baan te verhogen.
Tijdens zijn studie begon hij ook samen met een chirurg aan een onderzoek. "Dat moet tegenwoordig wel, want er zijn zoveel kandidaten dat ze verwachten dat je er ook iets naast doet, zoals onderzoek."
Nadat hij bij verschillende afdelingen in het ziekenhuis werkervaring had opgedaan, solliciteerde Kenneth naar een arts-in-opleiding-plek (AIOS) bij het Onze Lieve Vrouwe Gasthuis. Maar zelfs met dat cv kreeg hij niet de opleidingsplek.
"Ik heb toen nog maar eens goed nagedacht over wat ik écht belangrijk vind", vertelt Kenneth. "Inmiddels had ik ook van een chirurg gehoord dat haar werk ongelooflijk veel tijd kost en dat ze verwachten dat je gepromoveerd bent voordat je plastisch chirurg wordt. Haar privéleven was gaan lijden onder het werk. "Ze was gaan leven om te werken in plaats van andersom. Dat wil ik niet."
Kenneth heeft er daarom voor gekozen om op de huisartsenopleiding te solliciteren en zich later te specialiseren tot cosmetisch arts.
Hetzelfde ervaart Willemien (31). Zij promoveerde in november 2015, vlak na haar afstuderen en solliciteerde vorig jaar als uroloog. Hoewel haar cv goed op orde was werd ze toch afgewezen. "Dat is heel frustrerend."
"Je werkt tien jaar naar je doel toe en het leek alsof alles heel goed ging", vertelt ze. Het probleem was ook niet dat ze niet goed genoeg was, maar er zijn gewoon te veel mensen. "Er waren drie plekken en zes kandidaten allemaal met een goed cv. Dan vallen er gewoon goede mensen af."
Ik geloof niet dat onderzoek doen je persé een betere dokter maakt.
Willemien herkent ook het beeld dat Kenneth schetst over het promoveren. "Ik vond het heel leuk om te doen, maar je doet het toch met de achterliggende gedachte om verder te komen."
Het onderzoek heeft haar wel veel gebracht, zoals het op waarde schatten van wetenschappelijk onderzoek, maar eigenlijk zou het geen voorwaarde moeten zijn om een baan te krijgen, vindt ze. "Wij zijn niet opgeleid om onderzoeker te worden en het is niet zo dat het je persé een betere dokter maakt."
Er wordt tijdens de opleiding vrijwel geen voorlichting gegeven over je baankansen.
Maar er moet ook beter worden nagedacht over het opleidingstraject, vindt Kenneth. "Steeds meer zorg wordt gegeven door de huisarts waardoor er minder wordt doorverwezen naar het ziekenhuis. Daardoor zijn er ook minder specialisten nodig."
Maar dat hoor je niet tijdens de opleiding. "Er is vrijwel geen aandacht voor voorlichting of je baankansen. Er wordt gezegd dat je alles kan worden, als je er maar voor gaat. Dat is misschien wel zo, maar ze geven geen realistisch beeld van wat er dan allemaal van je wordt verwacht, zoals promoveren."
"Gevolg is dat ook de kwaliteit van onderzoeken achteruit gaat", zegt Kenneth. "Mensen gaan promoveren omdat ze een baan willen hebben, niet omdat ze het leuk vinden om onderzoek te doen. Maar zelfs als je promoveert, betekent dat niet dat je gelijk een opleidingsplek hebt."
Wat moet er dan veranderen? "Dat is moeilijk", vindt ook Willemien. "Ik denk niet dat er te veel doktoren worden aangenomen, maar er zijn populaire specialismen zoals kinderarts die niet voor iedereen weggelegd zijn. In andere vakgebieden, bijvoorbeeld in een verpleeghuis, is een enorm tekort en kan je zo aan een baan komen."
Zelf geeft ze nog niet op. "Ik ga dit jaar weer solliciteren bij urologie en hopelijk lukt het dan wel. Als ik het weer niet word, moet ik misschien maar wat anders gaan doen, misschien wel chirurgie."