Een Franse bergbeklimmer deed bij zijn beklimming van de Mont Blanc een gruwelijke ontdekking: hij vond de lichamen van drie bergbeklimmers die al twintig jaar vermist waren. Dit is niet ongewoon: vorige maand werden nog een stel dat al 75 jaar vermist was en het slachtoffer van een vliegramp in 1966 in het ijs gevonden.
De Europese gletsjers worden steeds kleiner. Door het veranderende klimaat ligt de smeltgrens van gletsjers op de berg hoger, en laat het ijs dus meer van zijn geheimen zien.
Dat gletsjers terugtrekken is niets nieuws. "Dat is al aan de gang sinds 1850", zegt Michiel van den Broeke, hoogleraar polaire meteorologie aan de Universiteit Utrecht. "Toen eindigde wat we de Kleine IJstijd noemen, en sindsdien warmt het klimaat op. Het kleiner worden van gletsjers is daarvan een duidelijk teken."
Sinds 1980 gaat dit een stuk sneller: de ijslaag in de Alpen wordt per jaar een meter dunner. Dat ziet ook bergbeklimmer Evert Heintz. "Twintig jaar geleden was het wezenlijk anders. De verschillen zijn duidelijk te zien: het ijs zit hoger, en de spleten tussen het ijs en de berg zijn groter."
"Als je 100 meter omhoog gaat, daalt de temperatuur van lucht met een graad", zegt weerman Marco Verhoef. "Stel dat de gemiddelde temperatuur met een graad stijgt: dan ligt het punt waar het ijs begint te smelten 100 meter hoger. Dan zal de gletsjer zijn geheimen prijsgeven."
Dat betekent niet dat de mensen die nu uit het ijs komen ook op die plek zijn gestorven. Gletsjers zijn namelijk altijd in beweging. "Het ijs beweegt van de top van de berg naar beneden", zegt Van den Broeke. "Bovenaan komt er ijs bij door sneeuwval, en onderaan smelt het weer."
"Als de gletsjers niet kleiner zouden worden, zouden de slachtoffers dus óók tevoorschijn komen. Lichamen en voorwerpen die door sneeuw worden begraven komen altijd aan het licht. Het gebeurt nu alleen sneller."
Een gezonde gletsjer beweegt zo'n 20 tot 30 meter per jaar. Het is dus goed mogelijk dat er meer lichamen verschijnen, zeker omdat de smeltzone van de gletsjers ook groter wordt. Volgens The Guardian zijn er in de Zwitserse Alpen sinds 1925 meer dan driehonderd klimmers verdwenen. Vooral op de Mont Blanc moet je je ogen openhouden: in deze ijsmassa zouden nog 160 alpinisten liggen.
De stijgende temperatuur maakt bergbeklimmen in de Alpen alleen maar gevaarlijker. Stenen smelten los, waardoor ze kunnen vallen. Maar ook op de gletsjers zelf worden de risico's groter. "Als er te weinig sneeuw valt in de winter, ligt er te weinig over de spleten", zegt Heintz. "Dan kun je er in de zomer doorheen zakken."
De Mont Blanc staat bekend als een gevaarlijke berg: alleen al in april dit jaar kwamen acht mensen om. Toch weerhoudt dat de toeristen niet. "Helaas trekt het ook mensen die niet genoeg ervaring hebben om zo'n berg te beklimmen. Die kunnen dan in de problemen komen."
