Sporters en mensenrechten
Aangepast

Op de foto met een dictator: zij gingen Kluivert en Davids voor

Ze stonden met de dictator van Zimbabwe op het podium en gaven de vicepresident een shirtje met 'Mugabe' erop. En daarmee doen Edgar Davids en Patrick Kluivert mee aan de pr-show van een dictatuur, vindt mensenrechtenorganisatie Amnesty International.

Als dat al zo is, zijn ze lang niet de eerste en ook zeker niet de laatste sporters die zich inlaten met omstreden regimes. Zo gingen Ruud Gullit en Bert van Marwijk eerder aan de slag in landen waar mensenrechten onder druk staan.

De Amerikaanse basketballer Dennis Rodman gaat nog een stapje verder. Hij is 'friends for life' met de Noord-Koreaanse dictator Kim Jong-un en zong zelfs een verjaardagsliedje voor hem tijdens een wedstrijd in het gesloten land.

Edgar Davids en Patrick Kluivert bezochten Zimbabwe

Volgens Amnesty International is er geen enkele wet waarin staat dat voetballers zo'n land niet mogen bezoeken. Sport kan juist verbroederen, vindt woordvoerder Emile Affolter. "Maar je moet je heel bewust zijn van de rol die je speelt in zo'n land. Wij hebben met stijgende verbazing naar de foto's zitten kijken."

In Zimbabwe is er amper vrijheid van meningsuiting, wordt de oppositie aangevallen en is het werk van journalisten gevaarlijk. "En dan hebben we het nog niet eens over de jarenlange honger en corruptie", zegt Affolter.

"Onverstandig, maar zoiets kan je nu eenmaal overkomen", zegt Marjan Olfers. De hoogleraar sport en recht aan de Vrije Universiteit legt direct een dilemma voor. "Wat als Poetin met uitgestrekte arm op je af komt lopen, sla je die dan af?" Wanneer je snel moet beslissen, kan zoiets gebeuren, stelt ze.

Wat als Poetin met uitgestrekte arm op je af komt lopen, sla je die dan af?

Marjan Olfers, Hoogleraar sport en recht aan de Vrije Universiteit van Amsterdam
Trainer Ruud Gullit en bondscoach Bert van Marwijk

Dat ligt volgens haar anders wanneer je voor langere tijd gaat werken in landen waar de mensenrechten onder druk staan. Zoals Ruud Gullit, die trainer werd bij Terek Grozny, de club van de Tsjetsjeense president Ramzan Kadyrov. Een man wiens milities worden verdacht van ontvoeringen en moord.

Dat hield Gullit overigens niet lang vol, na een half jaar werd hij ontslagen vanwege 'slechte prestaties'. Met die prestaties gaat het bij Bert van Marwijk in Saudi-Arabië beter. Maar dat is wel een land dat Emile Affolter van Amnesty beschrijft als "een land dat vrouwen achterstelt, mensen onthoofdt en activisten in de gevangenis gooit."

Basketballer Dennis Rodman is regelmatig in Noord-Korea

Maar zelfs nauw contact met een dictatuur als die van Noord-Korea is goed te praten volgens voormalig profbasketballer Dennis Rodman. Hij bezoekt het land regelmatig en speelde zelfs een wedstrijd voor zijn 'levensvriend' Kim Jong-un. Die is namelijk dol op basketbal.

Met zijn 'basketbaldiplomatie' wil hij graag de deuren naar Noord-Korea openen en sport meebrengen.

Maar de discussie speelt niet alleen bij individuele sporters. Ook bij grote sportevenementen, zoals de Olympische Spelen in Rio of het WK voetbal in Rusland, spelen (gebrek aan) mensenrechten een rol. Volgens Amnesty International ligt hier een taak voor de sportbonden, zoals de KNVB.

"Die last moet je niet bij de sporters leggen", zegt Affolter van Amnesty. Juist de sportbonden moeten volgens hem afdwingen dat sportevenementen de mensenrechten niet laten verslechteren. "Denk aan slavenarbeid bij de bouw van stadions in Qatar."

Marjan Olfers ziet in de hele discussie, van sporter tot stadion, een dubbele moraal. Bij sport maken we er volgens haar een grote discussie van, terwijl mensenrechten zelden zo'n grote rol spelen bij Nederlandse handelsmissies. Vorig jaar handelden we voor 60 miljoen euro met Zimbabwe.

Deel artikel: