Vandaag lekte het autopsie-rapport uit van de moord op Birna Brjansdottir (20). Ze werd voor het laatst gezien toen ze op 14 januari midden in de nacht met een broodje falafel in haar hand naar huis liep. Ongeveer een week later werd ze dood gevonden. Nu blijkt dat het meisje levend in het water is gegooid, waarschijnlijk door een visser uit Groenland (25) die al is opgepakt.
IJsland staat op z'n kop door de dood van Birna. Gewelddadige moorden komen namelijk nauwelijks voor in het land van 320.000 inwoners, alleen soms in familieverband. Het eiland staat bekend om zijn rust, veiligheid en sociale controle.
Toen Birna vermist werd, kwam er een enorme zoektocht op gang. Maar liefst 800 mensen hielpen met zoeken, vertelt Þorsteinn Gunnarsson van het reddingsteam. "We hebben geen leger, dus als er iets aan de hand is, zijn we voor een groot gedeelte op elkaar aangewezen."
Er staan altijd 4000 vrijwilligers op een telefoonlijst die gebeld kunnen worden als er een noodgeval is. "Dit reddingsteam is de ruggengraat van de samenleving. Dat zoveel van die mensen uit heel het land wilden helpen, is best uniek. Waarschijnlijk komt dat doordat het meisje nog zo jong is en mensen al vermoedden dat het om een misdrijf ging."
Dat de IJslanders duidelijk in hun maag zaten met de zaak merkte de Nederlandse Lemke (33) heel goed. Zij woont in de hoofdstad Reykjavik. "Als er in Nederland iemand vermist raakt, dan denk je: wat erg. Maar hier was iedereen totaal verbijsterd."
Toen Birna's lichaam werd gevonden, was de shock nog groter. Op haar begrafenis kwamen honderden mensen, onder wie de president. Er werd een stille tocht georganiseerd.
"Er waren duizenden mensen", zegt Lemke. "Het was opvallend: motorrijders leidden de stoet en op het eind trad er een mannenkoor op. Dat laat wel zien hoe het bij allerlei mensen leeft."
De saamhorigheid heeft het reddingsteam erg geholpen, vertelt Gunnarsson. "We hadden het gevoel dat de hele natie achter ons stond. Dat hielp ons. Ook al wisten we na een tijdje dat de kans steeds kleiner werd dat we Birna nog levend zouden vinden."
Toen dat uiteindelijk ook het geval bleek te zijn, was het reddingsteam aangeslagen. Het meisje werd gevonden op het strand door een helikopter waar ook vrijwilligers in zaten. "Ook al kende je haar niet persoonlijk, je blijft achter met een leeg gevoel."
Hoe het reddingsteam terugkijkt op de missie? "Ik vind het moeilijk om daar iets over te zeggen", vertelt Gunnarsson. "Elke missie is bijzonder. We hebben ook een keer 48 uur achterelkaar in een sneeuwstorm gezocht naar een man die werd vermist in de bergen. Het is gewoon verdrietig dat we Birna niet levend meer hebben kunnen vinden."
