Deze verkiezing heeft de Kiesraad maar liefst 81 partijnamen geregistreerd en dat is een record. Toch leert de ervaring dat er uiteindelijk veel minder partijen ook echt meedoen aan de verkiezingen. In 2006 waren er bijvoorbeeld 74 partijen geregistreerd, maar deden er uiteindelijk maar 24 mee aan de Tweede Kamerverkiezingen.
Hoe komt dat? Een simpele vraag, maar het antwoord is behoorlijk ingewikkeld. Hier leggen we het uit:
Op 30 januari moeten politieke partijen hun kandidatenlijsten en andere stukken inleveren bij de Kiesraad. De partijen geven daarmee aan dat ze écht mee willen doen aan de Tweede Kamerverkiezingen.
Waarborgsom
Voor nieuwkomers en partijen die bij de vorige Tweede Kamerverkiezingen geen zetel hebben behaald, gelden extra eisen. Zo wil de Kiesraad voorkomen dat iedereen zich zomaar inschrijft.
Die partijen moeten in alle kieskringen waarin ze meedoen verklaringen verzamelen van mensen die de partij steunen. Het gaat - als je in heel het land mee wil doen - om dertig verklaringen uit iedere kieskring (twintig in totaal) en tien verklaringen uit de kieskring in het Caraïbisch gebied. Dat is dus nog een flinke klus.
Daarnaast moeten partijen 11.250 euro betalen, een waarborgsom. Een partij krijgt de waarborgsom pas terug als ze genoeg stemmen halen, nodig voor driekwart zetel. Hoeveel stemmen dat precies zijn, hangt af van de opkomst. Bij de Tweede Kamerverkiezingen van 2012 ging dat om ruim 47.000 stemmen.
Best lastig
En dat is dus best lastig, vindt Henk Heslinga van de Piratenpartij. Zijn partij haalde vorige verkiezingen ruim 30.000 stemmen, maar dat was niet genoeg voor een zetel - daarvoor had een partij toen bijna 63.000 stemmen nodig.
Geen van de tien nieuwe partijen haalde toen die drempel. Zij zagen hun waarborgsom rechtstreeks de staatskas invliegen. Heslinga vindt het oneerlijk: "Wij moeten nu opnieuw betalen om mee te doen met de verkiezingen. En dat is best een hap uit ons budget. Het is een beperking voor nieuwe partijen om deel te nemen aan het democratische proces."
Wij willen geen kleine fracties in de Tweede Kamer.
Ook de Partij van de Toekomst lukte het vorige verkiezingen niet om een zetel te halen. "Maar we hadden geen moeite met de ondersteuningsverklaringen en de waarborgsom", zegt oprichter en ondernemer Johan Vlemmix.
Hoewel hun inschrijving al een tijd geleden is ingediend bij de Kiesraad, heeft Vlemmix toch besloten om deze verkiezingen niet op de kieslijst te staan. "We willen minstens vijf zetels halen", zegt oprichter en ondernemer Johan Vlemmix. "Maar er is zoveel versnippering. We zijn wel realistisch."
Op het huidige stembiljet is plek voor 32 partijen. De kans is niet groot, maar toch zou het kunnen dat er nog meer partijen meedoen aan de Tweede Kamerverkiezingen.
In dat geval moet er een nieuw stembiljet worden ontworpen. En dat doe je niet zomaar, want het stembiljet moet overzichtelijk blijven en het papier moet aan bepaalde eisen voldoen.
De minister van Binnenlandse Zaken heeft de Kiesraad al gevraagd met een alternatief te komen en die zijn bezig een nieuw stembiljet te maken, voor het geval dat.