Een smartphone in China draait het populaire Weibo

China heeft een online miljoenenleger vol 'blije burgers'

Die ene collega die altijd flauwe grappen maakt onder je vakantiefoto's, of dat zoveelste spammailtje over viagra. Je kunt je er groen en geel aan ergeren, maar wees blij dat je niet in China woont. Daar zijn honderdduizenden tot een paar miljoen Chinezen dagelijks bezig met 'trollen' op social media.

Ze verspreiden positief nieuws in opdracht van de Chinese overheid. Dat blijkt uit onderzoek van de universiteit Harvard. Het gaat jaarlijks naar schatting om 448 miljoen berichten.

Achter de posts zit het zogenaamde Vijftigcentleger. Leden proberen met positieve berichten de discussie op social media af te leiden van schandalen en kritiek op de overheid. Het idee was altijd dat het Vijftigcentleger studenten waren die vanaf hun zolderkamer voor 50 cent per bericht in discussie gingen met critici van het beleid van de overheid.

Maar uit het onderzoek van Harvard-onderzoekers Gary King, Jennifer Pan en Margaret E. Roberts blijkt dat het vooral gaat om een strak georganiseerde groep mensen die binnen de overheid werken en dat ze vooral proberen om mensen af te leiden door positieve berichten te verspreiden.

De manier om een discussie met je kinderen te winnen is niet om het beste tegenargument te bedenken. Je kunt beter zeggen: "Hé, laten we ijs halen!" In essentie is dat de strategie van de Chinese overheid.

Gary King, hoogleraar politicologie Harvard

De meeste Chinezen weten al jaren van het bestaan van het Vijftigcentleger. Maar er is nu voor het eerst bewijs voor. "Alles wat we hiervoor wisten over het Vijftigcentleger kwam van geruchten en een enkele anekdote," stelt de politiek wetenschapper Gary King van de universiteit Harvard.

IJs

"Van het Vijftigcentleger werd altijd gedacht dat ze op internet met critici in discussie gingen. Dat doen ze helemaal niet", legt King uit. "In plaats daarvan leiden ze het publiek af. En als je erover nadenkt, is dat een ontzettend slimme strategie van de Chinese overheid."

De berichten zijn vooral positieve berichten over aanstaande overheidsinitiatieven of onderwerpen die afleiden van schandalen. Van onderwerp veranderen werkt over het algemeen veel beter dan om de discussie aan te gaan, stellen de onderzoekers. "De manier om een discussie met je kinderen te winnen is niet om het beste tegenargument te bedenken. Je kunt beter zeggen: "Hé, laten we ijs halen!" In essentie is dat de strategie van de Chinese overheid," vertelt King.

De grenzen zijn vaag

"Social media bestaat in China bij de gratie van de overheid," legt Manya Koetse uit. Zij beheert de website Whatsonweibo.com. Weibo is een van de grootste socialmediaplatformen in China. Twitter, Facebook en YouTube zijn er al een paar jaar verboden. "Weibo heeft een pact met de overheid. Ze mogen bestaan zolang de overheid de toevoer aan informatie kan controleren."

Naast controleren, censureert de Chinese overheid social media ook. En het beïnvloedt het debat dus, met positieve berichtgeving.

"Voor Chinezen is het moeilijk om in te schatten of berichten afkomstig zijn van het Vijftigcentleger. Soms is het heel duidelijk, als er bijvoorbeeld een heel lovende post op Weibo verschijnt vanaf een nieuw account zonder volgers. Maar soms zijn de grenzen vaag. Er zijn namelijk ook veel patriottistische en nationalistische Chinezen die uit zichzelf de communistische partij prijzen. En soms komt een bericht van een heel betrouwbaar account."

Een goed voorbeeld is een video van de Communistische Jeugdbond. Voor het 95-jarig bestaan van de Communistische Partij maakten ze een propagandistische hiphopvideo. De video ging al snel viral in China, vooral nadat-ie op overheidssites werd verspreid.

Of het Vijftigcentleger daarmee te maken had? Daar kom je niet snel achter.

Georganiseerd

Het is niet gek dat overheidsmedewerkers positief zijn over hun werk, natuurlijk. Dat gebeurt in Nederland ook. "Het verschil zit ‘m in hoe georganiseerd dit vanuit de overheid gaat," legt Manya uit. "Na de explosie in Tianjin in 2015 kregen leden van het Vijftigcentleger bijvoorbeeld opdracht over iets anders te praten op social media. Ze beïnvloeden zo trending topics. Maar dat gebeurt ook door censuur, trouwens."

Misschien nog wel meer dan in Nederland, zijn Chinezen sterk afhankelijk van hun social media. Van Weibo, maar ook bijvoorbeeld van WeChat, de Chinese tegenhanger van WhatsApp. "Je kan er alles mee doen. In de steden gebruikt misschien wel 96 procent van de mensen WeChat. Je kunt er mee betalen, met je vrienden praten, en het zakenleven werkt ermee," legt Manya uit. "Gemak gaat boven privacy voor veel Chinezen."

Deel artikel: