'Als je zus in de sloot springt, spring jij dan ook in de sloot?' Als je op de vlucht moet voor een natuurramp moet je heel wat keuzes maken. Bijvoorbeeld: volg je anderen of trek je je eigen plan? Vlucht je of blijf je, en met de auto of ga je lopen? Die keuzes kunnen ervoor zorgen dat je de ramp overleeft - of niet.
Mignon van den Berg onderzocht de factoren die deze keuzes beïnvloeden. Daarvoor ontwikkelde ze samen met Japanse onderzoekers van het National Institute of Informatics in Tokio de serious game (een spel dat meer is dan alleen vermaak) Everscape. Vandaag promoveert ze daarmee aan de TU Delft.
Een serious game is hier heel geschikt voor, vindt Mignon. "Je kan niet een echte ramp in scène zetten; je wil mensen niet opzadelen met een trauma."
Everscape
De game speelt zich af op een onbekend eiland, tijdens een concert. "Tijdens de experimenten speelden ongeveer 25 mensen tegelijk. En konden ze met elkaar chatten over wat er gebeurde."
Wat er gebeurde, was een aardbeving. "We hebben wel even zitten brainstormen welke natuurramp we zouden kiezen. In overleg met de Japanse onderzoekers kozen we voor een aardbeving. In 2011 was er in Fukushima in Japan een zeebeving met een tsunami, dus dat vonden we wel realistisch."
Tijdens dit onderzoek kon Mignon analyseren hoe mensen vluchten. "Doen ze dat al wanneer ze de aarde voelen trillen, als ze een nieuwsbericht gehoord hebben of volgen ze de rest van de groep?"
Kuddegedrag
Het 'in-de-sloot-sping-gedrag' ziet Mignon ook terug in de resultaten van het onderzoek. "Mensen zijn geneigd anderen te volgen. Als bijvoorbeeld drie van de vijf mensen in je buurt gaan rennen, dan besluit je zelf vaak ook te vertrekken." Dat kan natuurlijk ook verkeerd uitpakken. "Als die paar mensen niet doorhebben dat ze juist naar de ramp toe rennen, dan kan dat natuurlijk doden en gewonden tot gevolg hebben."
Na de aardbeving krijgen de deelnemers informatie via een nieuwsbericht. "Als ze officiële informatie en instructies krijgen, dan luisteren de meeste mensen daarnaar. Als er geen officiële informatie is, dan zijn mensen dus geneigd om anderen te volgen." Mignon denkt dat hulpdiensten daar hun voordeel mee kunnen doen.
Je kunt de game trouwens niet zelf spelen. Hij is gemaakt voor dit onderzoek en dat is nu dus afgerond.