Er komt een referendum op de Universiteit van Amsterdam over de manier waarop de instelling bestuurd moet worden. Dit om de universiteit democratischer te maken en studentenprotesten te voorkomen als die in 2015, toen het Maagdenhuis werd bezet. Om studenten en medewerkers meer invloed te geven, moet er veel veranderen, staat in een vanavond gepresenteerd rapport.
Studenten en medewerkers moeten weer voelen dat er iets met hun mening en ideeën gedaan wordt. "Dat werd voor de protesten niet gedaan", zegt Lisa Westerveld. Zij is voorzitter van de commissie Democratisering & Decentralisering. Sinds de protesten is er al wat veranderd, maar nog niet genoeg.
De commissie, die is ingesteld na de protesten in 2015, kreeg als taak om onderzoeken hoe de UvA democratischer kan. Het gebrek aan democratie was een van de oorzaken voor de grote onvrede.
Zo moeten studenten vaker om hun mening gevraagd worden en moeten zij initiatieven en referenda kunnen starten. Ook moeten vergaderingen van onder meer de ondernemingsraad en andere medezeggenschap live te volgen zijn.
De commissie wil ook een bredere ‘nieuwe senaat’. De senaat, een soort adviesclub, is op dit moment een groep hoogleraren van verschillende faculteiten die gevraagd en ongevraagd advies geeft aan het bestuur. De commissie wil dat die groep uitgebreid wordt tot zestig leden, onder wie ook studenten en medewerkers uit alle rangen van de universiteit.
Volledig zelfbesturende universiteit
De commissie heeft ook vier mogelijke bestuursmodellen voorgesteld om de democratie te verbeteren, variërend van "een volledig zelfbesturende universiteit. De meest extreme optie", tot een aantal verbeteringen in het huidige model.
Bij een zelfbesturende universiteit krijgen faculteiten bijvoorbeeld zelf zeggenschap over hun budget en hun organisatie. Zelfbestuur dus door studenten en medewerkers, in gesprek met het bestuur.
De bedoeling is dat die vier modellen aan de academische gemeenschap worden voorgelegd in een raadgevend referendum. En hoewel het rapport dat adviseert, vreest Westerveld voor de opkomst. "Ik kan me goed voorstellen dat die tegen gaat vallen, die is vaak laag." Het zal dan de vraag zijn wat het College van Bestuur en de medezeggenschap met de uitkomsten gaan doen.
Begrip voor protesten
De inspraak die UvA-studenten en -medewerkers nu hebben, is veel te mager, zegt Westerveld. “Op de UvA zie je dat er zulke belangrijke beslissingen zijn genomen waar studenten en medewerkers zich totaal niet in gehoord voelden. En dat leidt tot protest.”
“Als je alle wettelijke mogelijkheden hebt gebruikt om je ongenoegen te uiten en tegen plannen te adviseren, en die worden dan alsnog doorgedrukt”, dan snapt Westerveld dat studenten en medewerkers actie zijn gaan voeren. Ze heeft daarom begrip voor de protesten in het Maagdenhuis en het Bungehuis.
Vanaf 23 november tot en met 11 december kunnen studenten en medewerkers van de UvA kiezen voor welk model zij kiezen en of ze iets zien in de ‘senaat nieuwe stijl’. Ook kunnen zij zich uitspreken over een 'charter'. Daarom moeten de belangrijkste waarden van de UvA samengevat worden.
Humanities Rally, De Nieuwe Universiteit en RethinkUvA, de actiegroepen die ontstonden rondom de Maagdenhuisbezetting, willen pas uitgebreid reageren wanneer zij het rapport helemaal hebben gelezen, maar laten op Twitter weten al wel voorkeur te hebben voor de zelfbesturende variant.
