Gillende tienermeiden zijn van alle tijden. Gisteravond nog, bij een concert van Justin Bieber in Manchester: de zanger verliet boos het podium omdat hij weer gek werd van het gegil van zijn uitbundige fans. En tussen de nummers door bleven ze gillen: het maakte de 22-jarige zanger woedend. De rest van het optreden sprak hij geen woord meer.
En vijftig jaar geleden, in 1966, stopten The Beatles volledig met optreden omdat ze de herrie niet meer aankonden. Wat is dat toch met hysterische meisjes en hun popidolen?
Die hysterie hoort bij de seksuele ontwikkeling van meisjes, zegt Wim Meeus, hoogleraar adolescentie aan de UU. "In de puberteit worden ze geslachtsrijp en daarmee klaargestoomd voor een mogelijke seksuele partner. Je ziet dat aan allerlei gedragsneigingen: in kleding, lonken naar het andere geslacht, en pogingen tot contact. Dat gebeurt bij meisjes in sterke mate tussen de 11 en 16 jaar."
"In groepen worden dat soort tendensen vaak versterkt. De hormonale neiging om een partner te zoeken wordt voor meisjes dus extra heftig: ook al is die partner onbereikbaar, zoals bij Justin Bieber."
Daarna verdwijnt de opwinding een beetje, vertelt Meeus. "Het is net zoals bij verliefdheid; het gevoel wordt met de maanden en jaren minder. En ze leren wat gepast is en wat niet."
Het heeft ook een sociale functie, zegt Simone Driessen, promovenda aan de Erasmus Universiteit. "Meisjes gaan samen naar zo'n concert, ze beleven dat samen. Gillen is, heel basaal, een uiting van de vreugde die ze daar meemaken."
Een popidool is eigenlijk het eerste vriendje van een tienermeisje, vertelt Driessen. "Wel een heel onbereikbaar vriendje, natuurlijk. Maar het is de eerste keer dat jonge meisjes zélf iets leuk vinden, niet hun ouders."
Al zijn er hordes meiden die die hysterie níet meemaken, voor opgroeiende meisjes is het gegil op zich dus niet gek.
Voetbalsupporters
En hoe zit dat dan met jongens? "Voor hen geldt in principe hetzelfde", zegt Meeus. "Als ze geslachtsrijp zijn, gaan ze zich op een andere manier uiten. Dat hysterische van meisjes hebben ze niet: gillen naar een tienersterretje is niet stoer voor jongens. Toch hebben zij ook een sterk gedreven belangstelling voor popmuzikanten. Ze gedragen zich alleen anders, eerder als intimiderend en gewelddadig gedrag. Of op festivals: crowdsurfen bijvoorbeeld."
Driessen vergelijkt het ook met voetbalsupporters. "Die doen dat eigenlijk ook".
Justin Bieber zit er dus niet meer op te wachten, maar de jongens op het podium worden er echt op gescreend, zegt Driessen. "Bij de Next Girl Boyband bijvoorbeeld, op SBS 6, zag je dat ieder lid van zo'n band een karaktereigenschap moest uitstralen. De een is romantisch, de ander sexy, de derde stoer: daar vallen jonge meisjes dan voor."
Doe maar
En The Beatles waren niet de enigen die stopten door het uitzinnige publiek. "Ook Doe Maar is daarom gestopt, in de jaren 80", zegt Driessen. "Die band vond het vervelend dat hun publiek steeds jonger werd. Bieber heeft dat eigenlijk ook: hij wordt ouder, maar zijn publiek blijft toch vooral gevuld met tienermeisjes."
Volgens Driessen hebben jongens niet zo vaak een vrouwelijk idool. "Voor jonge jongens is sport vaker een uitlaatklep. Of ze maken zelf muziek: in een bandje of als dj. Vrouwelijke idolen als Ariana Grande en Katy Perry worden vaker bewonderd door jongens die al worstelen met hun seksuele identiteit. Dat zag je ook bij Lady Gaga, een paar jaar geleden."
Het is niet de eerste keer dat Bieber klaagt over geluidsoverlast. Tijdens zijn eerste optreden in Manchester donderdag wilde hij ook al dat het publiek zo "stil mogelijk was". Ook tijdens de show in het Gelredome op 12 oktober maande hij het publiek tot stilte: "Luister als ik aan het praten ben."